Otterprogramma haalt otter van ‘Rode lijst’ voor zoogdieren
Dankzij herstelmaatregelen in otterleefgebieden, de aanleg van verbindingszones en een geslaagde herintroductie staat de otter staat sinds 2020 niet meer op de ‘Rode lijst’ voor zoogdieren. Ook in It Fryske Gea is hij teruggekeerd, bijvoorbeeld in Nationaal Park de Alde Feanen, het Easterskar, de Lendevallei, de Veenhoop, It Bûtefjild, Tjongerdellen en de Grutte Wielen. Dit bewijst dat It Fryske Gea Otterprogramma werkt! Echter, bescherming blijft noodzakelijk. Door bezuinigingen hebben veel partijen onvoldoende geld om de knelpunten op te lossen. Daarom heeft It Fryske Gea het Otterfonds opgericht. Vanuit dit fonds financieren en ondersteunen we een samenhangend programma met maatregelen ter bescherming van de otter en zijn leefgebied. Lees verder hoe we dit precies doen.
Bescherming voor de otter in Friesland
Het herstel van de otter is kwetsbaar. Verkeer blijft een groot risico, verdrinking in fuiken en vallen, watervervuiling, maar ook de kwetsbaarheid van de huidige otterpopulatie. Het Otterprogramma biedt uitkomst. Onderstaand een toelichting op de 6 thema’s. De totstandkoming vindt altijd plaats in overleg en samenwerking met het Rijk, de provincie, gemeenten, de visserij en andere partijen.
- Bewustwording van noodzaak verbindingen
Het doel is om alle grote moerasgebieden in Friesland met elkaar te verbinden, zodat niet alleen de otter, maar ook de bever, meervleermuis, noordse woelmuis, diverse zeldzame vissen en libellen hiervan profiteren. It Fryske Gea neemt de voortrekkersrol op zich om de vijf belangrijkste natte verbindingszone te realiseren. Sommige zijn al gereed voor uitvoering, voor andere is de verkenning net opgestart of moet het hele proces nog beginnen. It Fryske Gea probeert verantwoordelijke partijen mee te laten betalen, maar eigen geld is noodzakelijk als breekijzerfunctie en roept op om te doneren aan het Otterfonds! - De uitvoering van maatregelen
Het oplossen van urgente en potentiële faunaknelpunten in het verkeer, dat is de belangrijkste maatregel die moet worden getroffen. Gelukkig zien Rijkswaterstaat en de provincie dit ook. In gemeentegebieden zijn echter nog ruim 20 lokale wegen die geen prioriteit hebben. It Fryske Gea maakt zich hiervoor hard, samen met overige natuurorganisaties . De mogelijke maatregelen zijn
- Faunapassages (buizen) onder wegen door
- Afrastering langs wegen om otter naar faunapassages te begeleiden
- Waarschuwingsborden t.b.v. alertheid verkeersdeelnemers
- Gesprekspartner op het gebied van beheer en advies
It Fryske Gea treedt op als adviseur tijdens overleggen met diverse partijen, zoals de provincie, Wetterskip Fryslân en collega-beheerders over de optimalisatie van otterleefgebieden. Denk hierbij aan:|
- Toepassen van stopgrids voor otters in fuiken en vallen
- Beperken/ aanpassen van muskus- en beverrattenbestrijding
- Gefaseerd uitvoeren van waterreiniging
- Her en der toestaan van bosopslag langs waterkant
Daarnaast wordt er vanuit het plan ‘Alle ottervoorzieningen tiptop’ gesproken over het onderhoud en beheer van uitgevoerde maatregelen. Een vaak vergeten post in de begroting, maar van wezenlijk belang!
- Meer kennis door monitoring en onderzoek
Monitoring is onmisbaar bij het volgen van de populatieontwikkeling van de otter en het hierop afstemmen van beheer- en beschermingsmaatregelen. Momenteel wordt dit gedaan door vrijwilligers van o.a. de SON en de Calutra werkgroep. Ook wordt er samengewerkt met studenten van hogescholen. Middels warmte trapcamera’s en zenders wordt de otter gevolgd. Daarnaast vindt er onderzoek plaats naar de spraints (uitwerpselen) en het DNA van de otter (doodsoorzaak slachtoffers). Het monitoren is nog beperkt en vraagt om uitbreiding. It Fryske Gea speelt hierin graag een faciliterende rol. - Succesvol herintroduceren en presteren
Een (potentieel) probleem is het verlies van genetische diversiteit onder de otters in Friesland. Met als gevolg inteeltproblemen, maar ook vatbaarheid voor ziektes. Om dit te voorkomen is het zaak de huidige populatie aan te vullen met otters uit het buitenland (Centraal-Europa), zodat er een duurzaam klimaat komt. Het bijplaatsen van otters gaat gepaard met een weloverwogen beleid, waarbij de locatie van uitzetting, de benodigde toestemmingen en financiën van grote impact zijn. It Fryske Gea weet uit ervaring dat financiële bijdragen het proces versnellen. - Educatie
It Fryske Gea maakte een Otter-landingspagina op zijn website, vanuit het otterprogramma werd bijgedragen aan een otterboek en een otterfilm. Vanuit Nationaal Park de Alde Feanen werd een kids-struintocht door het leefgebied van de otter (Wikelslân) ontwikkeld en in de markt gezet. Ook werd verkend of er op het gebied van educatie samengewerkt zou kunnen worden met de Rietnymf en of er in Fryslân draagvlak was voor een otter-schoolprogramma (ja!). Wellicht is het een kans om de ottereducatie tijdens het Jaar van de Otter in 2021 nòg beter op de kaart te zetten?
Bovenstaande 6 thema’s geven een beknopt overzicht van It Fryske Gea Otterprogramma. De volledige omschrijving is te raadplegen in het het 2020 evaluatie rapport IFG-Otterprogramma.
Krachten bundelen voor otters in Fryslân
De otter kan alle hulp gebruiken die nodig is! De oprichting van het Otterfonds is daarvan het bewijs. Vanuit hier probeert It Fryske Gea het verschil te maken. Samenwerking is echter noodzakelijk. Grutsk zijn wij dan ook op onderstaande partijen die zich inzetten voor het welzijn van de otter. Samen staan we sterk!
Zoogdiervereniging
De Rietnymf
Stichting Vrienden van de Otter
Das en Boom
Stichting Ark
Wageningen University en Research (WUR)
