Lendevallei
Een gevarieerd moerasgebied in het beekdallandschap van de Lende en een oase van rust, waar bijzondere moerasvogels een plekje vinden: dat is de Lendevallei aan de rand van Wolvega. Maar ook kent het 860 ha grote natuurgebied veel waardevolle water- en moerasplanten, insecten en weidevogels.
“Vele mensen genieten van het gebied door de prachtige fietsroute langs de beek of te wandelen door het moerasbos.”
De Lendevallei maakt deel uit van de ‘natte as’, een keten van moerasgebieden op de grens van Fryslân en Overijssel. In het natuurbeheer wordt steeds vaker geprobeerd grotere eenheden te creëren. In deze streek krijgt dit gestalte door het aan elkaar verbinden van de natuurgebieden de Weerribben en de Wieden in Noordwest-Overijssel, en de Rottige Meente en de Lendevallei in Fryslân.
Gekoesterde historische schansen in de Lendevallei
De Friese Waterlinie in de Stellingwerven en Opsterland moest de opmars naar Leeuwarden en de overige Friese steden verhinderen. Een ring van schansen en laag gebied dat onderwater kon worden gezet, golden als belangrijkste verdediging. De meeste schansen waren voorzien van stervormige aarden wallen en grachten en lagen langs handelsroutes en belangrijke doorgangswegen en vaarten. Ze zijn eind zestiende eeuw opgeworpen tijdens de Tachtigjarige Oorlog met de Spanjaarden. Nog geen honderd jaar later speelden ze opnieuw een cruciale rol als laatste verdedigingslinie tegen het leger van Bommen Berend.
De Bekhofschans, een archeologisch monument, en de Blessebrugschans in de Lendevallei zijn vanuit cultuurhistorisch oogpunt van groot belang. It Fryske Gea koestert deze bijzondere erfenis. De natuurorganisatie grijpt de herdenking van het Rampjaar aan om de Friese Waterlinie extra onder de aandacht te brengen. De fraaie ligging aan de voor de natuurontwikkeling essentiële beekdalen biedt bezoekers een doorkijkje op het karakteristieke Friese beekdallandschap. De meeste andere schansen die deel uitmaakten van de historische linie zijn in de loop van eeuwen verdwenen. De twee schansen in bezit van It Fryske Gea zijn mede daarom een bezoek meer dan waard.
Leestekens in het landschap
De schansen vertellen niet alleen een spannend historisch verhaal, ze zetten ook de schijnwerpers op het landschap. De gekozen plekken voor de verdedigingswerken lagen op zandruggen of beschermden wegen door moeilijk begaanbare veenmoerassen zoals langs de Lende. Het zijn markante leestekens die het waard zijn te behouden. De Blessebrugschans aan de middeleeuwse Gravineweg tussen Wolvega en De Blesse is in 2010 door Wetterskip Fryslân en It Fryske Gea zichtbaar gemaakt.
Geert Lantinga, voorheen bestuurder van It Fryske Gea en kenner van het gebied, vindt de Bekhofschans en Blessebrugschans van grote waarde om het beekdal te beleven. De dammen in de waterlinie creëerden tot ver voorbij Wolvega een brede waterplas. De Lendevallei bleef tot ver in de twintigste eeuw gevoelig voor overstromingen. ‘De schansen accentueren het dal, die werden niet zomaar in het landschap gedropt’, zegt Lanting. Zowel bij de Kontermansbrug over de Lende bij De Hoeve als bij de Bekhofschans zijn recent oude meanders van de rivier hersteld, zodat weer iets van de vroegere kronkelende loop terug te zien is. Het uitgraven van oude meanders komt ook het natuurherstel ten goede. De otter zwemt steeds verder de Lende op, wie weet volgt ooit de bever. Ook orchideeën, moeraswolfsklauw, libellen en vlinders profiteren van een hogere waterstand.
