Coronaproof tentoonstelling ‘Frijheid boppe alles’ over oorlogstijd in Ketliker Skar
Sinds december 2020 is de tentoonstelling ‘Frijheid boppe alles’ bij informatiecentrum It Beekpronkje in Katlijk te bezoeken. Dit is de toegangspoort tot het natuurgebied Ketliker Skar, waar in 1944 drie betekenisvolle wapendroppings plaatsvonden. In het kader van 75 jaar vrijheid zijn de verhalen van de boerenfamilies achter de wapendroppings achterhaald. Verteld door nabestaanden en in woord en beeld gebracht aan de buitenzijde van het informatiecentrum. Hier staan ook drie luisterpalen die met de ellenboog of knie zijn te activeren. Dit is voor It Fryske Gea een primeur qua uitvoering, we spelen zo in op onze mogelijkheden tot gastvrijheid in coronatijd. De tentoonstelling is op eigen initiatief te bekijken aan de Schoterlandseweg 24a, uiteraard met respect voor elkaar en de natuur.
Friese wapendroppings in Ketliker Skar
Hoe de wapendroppings in het Ketliker Skar in de Tweede Wereldoorlog precies in zijn werk gingen, is vorig jaar uitgezocht en herdacht in de vorm van een symbolisch monument op het droppingsveld. De menselijke verhalen daarachter waren tot dusver nog onbekend. Wie waren deze mannen die in de nacht op pad gingen? En hoe belangrijk waren de boeren die vaak betrokken waren bij de opslag en de verdere verspreiding van de wapens? Drie nabestaanden vertelden hun familieverhaal.
Het verhaal van de families achter de droppings
De familie Mulder woonde in de oorlog in boerderij Moskou aan de rand van het Ketliker Skar. Vanuit hier werden de wapendroppings voorbereid. Ook diende de boerderij als opslagplaats voor de wapens. Dochter Roelie Mulder vertelt hoe haar ouders betrokken waren. Moeder die vaak voor veel mensen eten moest koken en vader die betrokken was bij de ontvangstploeg. Nadat verschillende betrokkenen waren opgepakt nam de spanning toe. Terugkijkend vraagt ze zich oprecht af: ‘Wat een verantwoordelijkheid, zou ik dat durven?’
Dat de betrokkenheid bij de wapendroppings ook anders had kunnen aflopen, dat blijkt uit het verhaal van de nu 89 jarige dochter van Bouwe Van Ens. Zij zegt over haar vader: ‘Het was een krachtige en principiële man, de Duitse overheersing verdroeg hij niet.’ Mede vanuit zijn geloofsovertuiging verrichtte Van Ens verzetswerk en raakte hij betrokken bij de wapendroppings. ‘Ik wist niet precies wat er gaande was’, maar toch kon zij er destijds als jong meisje soms niet van slapen als haar vader ’s avonds laat nog niet thuis was. Van Ens werd opgepakt en zat vast in de gevangenis in Crackstate in Heerenveen. Hij is een paar dagen voor de bevrijding doodgeschoten.
‘Voor ons was er geen bevrijding, wij hadden levenslang, want het verlies gaat nooit over’, besluit mevrouw Van Ens haar verhaal.
Ook de kleindochter van Jelle Boersma heeft haar verhaal verteld. De impact van de gebeurtenissen 75 jaar geleden is nog altijd aanwezig. ‘Mijn pake is gefusilleerd. Ik ken hem alleen van de foto aan de wand en van Vaderdag, dan gingen wij elk jaar naar zijn graf’. ‘Daarom’, zegt Sabyna Boersma, ‘is het belangrijk dat de verhalen blijven. De verhalen over de moed om voor de bevrijding te werken. Zonder verzet is er geen vrijheid.’
De verhalen blijven vertellen
De verhalen zijn indrukwekkend, ze voegen iets toe aan de natuurbeleving die bezoekers hebben bij een wandeling door het Ketliker Skar. Achter een ogenschijnlijk gewoon weilandje met bos eromheen blijkt ineens een bijzondere geschiedenis schuil te gaan.
Het belang van deze verhalen bleek ook uit de financiële bijdragen via diverse schenkingen door particulieren en fondsen. Hoofdsponsor van dit project is Ynnatura, de stichting ondersteunt vanuit het bedrijfsleven projecten van It Fryske Gea.
Vrij te bezoeken
De wand met teksten en foto’s bevindt zich buiten onder het schuine dak van bezoekerscentrum It Beekpronkje. Bovendien zijn er geluidsfragmenten van de nabestaanden te horen via drie luisterpalen met een grote ‘coronaproof’ drukknop. Op deze manier blijft natuurlijk genieten in coronatijd mogelijk.
We roepen bezoekers wel op om altijd een alternatief voor te bereiden. Dit houdt in dat je bij een te volle parkeerplek kan uitwijken naar een ander natuurgebied. De tentoonstelling blijft nog wel even, dus kom dan later terug. Er zijn drie parkeerplaatsen, waarvan twee aan de Schoterlandseweg en één bij de uitkijktoren aan de Tjongervallei.
