‘Redelijk gemiddeld,’ antwoordt Inge van der Zee op de vraag naar het broedsucces van de weidevogels afgelopen voorjaar. Inge stuurt zo’n 3500 nazorgers van de Bond Friese VogelWachten (BFVW) aan. Die verwerken allemaal hun gegevens in een computersysteem dat overzichten produceert van de weidevogelstand in Fryslân. ‘We hebben nog niet alle cijfers, maar dit is de eerste indruk.’ Ze zucht even. Dan fel: ‘Gemiddeld is niet genoeg!’
‘We hebben ons platteland geschikt gemaakt voor roofdieren, veel minder voor weidevogels.’ Toch ziet zij lichtpuntjes. ‘In vergelijking met tien jaar geleden zie ik meer kruiden in de wei en meer boeren willen meewerken met de vogelwacht. Er zijn jaren geweest dat ik dacht, waar ben ik mee bezig? 2020 was bijvoorbeeld een rampjaar. 2021 liet gelukkig een verbetering zien en nu lijkt 2022 ook redelijk uit te pakken.’
Germ van der Burg, districtshoofd West van It Fryske Gea, ziet in zijn gebied hier en daar pieken, als het gaat om grutto’s en kieviten. ‘In De Ryp, Mûntsebuorster Polder, Warkumerwaard en de Polder Eenhoorn lijkt het goed te gaan. Maar op veel plekken worden maar weinig vogels vliegvlug. April was erg droog. Toen het in mei begon te regenen kwam dat, vooral voor de kievitsjongen, vaak te laat. Vorig jaar konden de boeren pas heel laat maaien. Dit vergrootte de overlevingskans van de kuikens opvallend. Dat is nu niet aan de orde. Predatoren trekken naar beschermde gebieden: steenmarter, vos, bunzing en zwarte kraai. Katten kunnen er ook wat van. In ons gebied jaagt bovendien de bruine kiekendief op kuikens. Dit zorgt voor dilemma’s, want ook deze vogel hoort hier thuis en is beschermd.’
Ook Uulco Hoekstra, weidevogelbeschermer van It Fryske Gea in district Noard rapporteert wisselend broedsucces en veel predatie. ‘Dikke regenbuien hebben veel kuikens een knoei bezorgd. Kuikens van twee weken of ouder kunnen niet allemaal onder de moeder schuilen. Ze verkleumen. Bovendien vinden ze moeilijk insecten als het regent. Hierdoor raken ze verzwakt en vormen ze een gemakkelijke prooi voor roofdieren. We zagen dit vooral bij kieviten, maar ook bij grutto’s.’ De Binnemiedeweeshuispolder is normaal vogelrijk, maar heeft dit jaar veel te lijden onder predatie. ‘De wulp heeft er wel veel jongen groot gekregen. En we vermoeden dat kieviten waarvan het broedsel mislukt is, in de Ryptsjerksterpolder opnieuw zijn begonnen. Hier zijn we heel actief met vernatting. Dat helpt. In de Eanjumer Kolken gaat het ook fantastisch. De plasdras trekt daar ieder jaar meer vogels. In het Doanjumer Leech zitten heel veel grutto’s.’
‘Scholeksters en tureluurs vind je vooral buitendijks. In de kwelders broeden de bontbekplevier en koloniebroeders: kluut, kokmeeuw, visdiefje en Noordse stern. Kluten broeden tegenwoordig in kleinere kolonies en wat meer verspreid over de kwelders. Eind mei was er hoogwater. Toen zijn verschillende kolonies overspoeld, maar deze zijn wel overnieuw begonnen. Op de zomerpolders en in de kwelders zijn de veldleeuwerik en de gele kwikstaart goed vertegenwoordigd.’
Sip Veenstra, weidevogelbeschermer in de Alde Feanen, is vooral enthousiast over het gebied aan de Prikwei. ‘De vernatting daar levert steeds betere resultaten op. Dit jaar lijkt echter achter te blijven. Er zijn weinig muizen. Hermelijnen en steenmarters moeten daardoor op zoek naar andere voeding. Misschien ligt daar een oorzaak? We zien overigens dat weidevogels sterker staan tegenover predatoren, wanneer ze met veel zijn. Bij de plasdraspomp lopen veel kuikentjes rond. Als er een bruine kiekendief overvliegt, wordt deze belaagd door zo’n tachtig oudervogels die hun kroost beschermen. Uniek aan dit gebied zijn de vijfentwintig watersnipstelletjes die er broeden. Laatst ontmoette ik er een ouder echtpaar. De meneer riep verheugd: ‘Een watersnip! Die heb ik in jaren niet gezien! Ik zet mijn gehoorapparaat even wat harder.’ Toen vloog er een watersnip over en liet zijn karakteristieke geluid horen. Zijn dag kon niet meer stuk. En de mijne ook niet.’
It Fryske Gea en de Bond Friese VogelWachten werken veel samen. Dit jaar bestaat de BFVW 75 jaar. Dat vieren we mee met het Frysk Fûgelfestijn op zaterdag 10 september van 11.00 – 18.00 uur, bij ons bezoekerscentrum in Earnewâld. Iedereen is welkom!
