Aanleg Vismigratierivier
Met de aanleg van de Afsluitdijk werd het bijna onmogelijk voor vissen om heen en weer te zwemmen tussen Waddenzee, IJsselmeer en achterland. Door de aanleg van de Vismigratierivier kunnen straks alle soorten trekvissen, die zoet én zout water nodig hebben om op te groeien of zich voort te planten, weer vrij heen en weer bewegen. Hiermee wordt een belangrijke schakel in de trekvisroutes hersteld, waarop wij als beoogd beheerder zeker trots zijn!
De Vismigratierivier wordt een kilometerslange slingerende rivier voor vissen, dwars door de Afsluitdijk. Allerlei soorten trekvissen kunnen straks weer vrij heen en weer zwemmen tussen de Waddenzee en het IJsselmeer. De Vismigratierivier draagt zo bij aan een betere visstand. Niet alleen zullen vispopulaties zich zo hopelijk kunnen herstellen, óók dieren die vissen eten profiteren mee. De Vismigratierivier wordt aangelegd bij Kornwerderzand. Dit is de oostelijke, Friese zijde op de Afsluitdijk. Bij hoge waterstanden of storm wordt de Vismigratierivier door het neerlaten van sluisdeuren afgesloten. De Afsluitdijk is en blijft namelijk een primaire waterkering.
De allereerste ter wereld
Om trekvissen weer heen en weer te kunnen laten zwemmen tussen de Waddenzee en het IJsselmeer is zomaar een gat in de Afsluitdijk niet genoeg. Jarenlang denkwerk ging eraan vooraf om te bepalen wat voor alle soorten trekvissen het beste ontwerp is. Het is voor het eerst in de wereld dat een kunstmatige getijdenrivier op de grens van zoet en zout water wordt aangelegd. Bijzonder is dat er geen druppel zout water in het IJsselmeer terechtkomt, zodat het meer als drinkwaterbron behouden blijft. De Vismigratierivier biedt daarmee een veilige oplossing waarbij natuurwinst en behoud van zoet water hand in hand gaan.
Zó werkt de Vismigratierivier
Het aanleggen van een visverbinding begint met de vraag wat de beste locatie is. Voor de spuisluizen bij Kornwerderzand op de Afsluitdijk liggen op sommige momenten in het jaar nu al miljoenen vissen te wachten. Ze worden aangetrokken door de geur van zoet water wat in miljoenen liters tegelijk naar buiten wordt gespuid. Dat zijn ook de spaarzame momenten waarop de wachtende vissen een poging kunnen doen om het IJsselmeer te bereiken. De meeste vissoorten zijn alleen niet in staat om die sterke stroming te trotseren. De Vismigratierivier zorgt er voor dat vissen altijd de mogelijkheid hebben om door te trekken naar het IJsselmeer.
Van zoet naar zout
Een belangrijke voorwaarde voor een succesvolle trek is dat vissen tijdens hun tocht geleidelijk kunnen wennen aan de overgang van zout naar zoet. Aan de kant van het IJsselmeer komt een slingerende rivier te liggen. De vorm en lengte van de rivier is zo berekend dat het water aan het einde van de rivier altijd helemaal zoet blijft. Dit is een belangrijke voorwaarde aangezien het water van het IJsselmeer zoet moet blijven voor agrarische functies en voor ons drinkwater.
Met het getij mee
Via de Lorentzsluizen wordt zoet water uit het IJsselmeer op de Waddenzee gespuid. Dat spuien gebeurt bij eb, dan staat het water in de Waddenzee lager dan in het IJsselmeer. De zoete lokstroom ‘lokt’ de vis naar de spuikom. De ingang van de Vismigratierivier sluit aan op deze spuikom. Sterke zwemmers als elft, houting, zeeforel en zalm kunnen met een uiterste krachtinspanning zelfstandig naar de andere kant van de dijk zwemmen. Zwakkere zwemmers als glasaal, spiering, driedoornige stekelbaars en bot laten zich door de stromingen meevoeren. Het water van de rivier volgt de getijden van de Waddenzee en heeft door het slingerende karakter verschillende stroomsnelheden. Ook is er voldoende ruimte voor de vissen om te kunnen schuilen, eten en rusten.
Laatste updates
In 2020 is de bouw gestart en naar verwachting is het werk in 2025 klaar. Hieronder een overzicht van de laatste updates.
Sterk door samenwerking
De Vismigratierivier is een project dat tot stand is gekomen door de inzet van vele partijen. De initiatiefnemers zijn de Waddenvereniging, It Fryske Gea, Sportvisserij Nederland, Coalitie Blauwe Hart Natuurlijk en NetVISwerk. Het bijzondere idee voor de Vismigratierivier ontstond in 2011.
In opdracht van De Nieuwe Afsluitdijk (DNA) maakt Rijkswaterstaat het gat in de Afsluitdijk. Bouwconsortium Levvel (BAM, Van Oord en Rebel) voert de werkzaamheden uit. DNA is een samenwerkingsverband tussen de provincies Noord-Holland en Fryslân en de gemeenten Holland Kroon en Súdwest-Fryslân. De Vismigratierivier is financieel mogelijk gemaakt door provincie Fryslân, provincie Noord-Holland, Rijksoverheid, LIFE, Natura 2000, Nationale Postcode Loterij, Waddenfonds en CEF.
