Nieuws: 1 sept 2022 hebben we ruim 40 ha weidevogelland kunnen aankopen en veilig stellen
Word beschermerDe grutto voelt zich thuis in een levendig landschap vol kruidenrijk grasland, met insecten en een gezond bodemleven. Elk jaar worden er in ons land te weinig grutto’s groot. Ook andere weidevogels zoals kievit, tureluur en scholekster gaat het niet voor de wind. Om ze te helpen overleven, is het belangrijk dat we ze goed beschermen. Voldoende rust, veiligheid en voedsel is een must. Wij weten wat ze nodig hebben. Op de belangrijkste broedlocaties nemen we daarom speciale maatregelen. Help ook mee een veilige kraamkamer voor de grutto in te richten!
Sinds 1970 zijn we 75% van alle Nederlandse grutto’s kwijtgeraakt. De voortplanting is te laag en ze krijgen hun kuikens niet groot.
Door menselijk ingrijpen staat de biodiversiteit onder druk. Het ecosysteem van bodemleven, flora, insecten en vogels is in onbalans.
85% van alle grutto’s broedt in Nederland en meer dan 60% in het Noorden. Zonder extra bescherming verdwijnt onze nationale vogel en ook de bûnte greide.
3500 nazorgers van de Bond Friese VogelWachten verwerken allemaal hun gegevens in een computersysteem dat overzichten produceert van de weidevogelstand in Fryslân. 'We hebben nog niet alle cijfers, maar dit is de eerste indruk van het weidevogelseizoen 2022.' Ze zucht even. Dan fel: 'Gemiddeld is niet genoeg!'
It Fryske Gea bundelt haar krachten met Het Groninger Landschap en Landschap Noord-Holland. Met de campagne ‘Geef de grutto een thuis om groot te worden’ vragen we extra aandacht voor de grutto en onze weidevogelgebieden. In de campagne is de grutto boegbeeld: als de grutto kan overleven, kunnen andere weidevogels dat ook. Samen met andere natuurbeheerders, collectieven en boeren dragen we de verantwoordelijkheid voor het thuis van de grutto bij ons in de provincie.
Lees de verhalen van beschermers in het veld
Maandelijkse update in je mailbox!
Veel oudere grutto’s trekken alweer van hun broedlocaties naar voedselrijke plekken om zich vol te vreten voor hun lange tocht naar Afrika. In deze tijd komen bovendien de laatste nesten uit. Voor de kuikens breekt er een spannende tijd aan. Helaas redden veel jonge grutto’s het niet. Ze dienen – zoals het in de natuur werkt – tot voedsel voor een marterachtige, vos, reiger of zwarte kraai, of ze komen onder de maaimachine. En dan is er nog de kans dat ze verhongeren doordat ze te weinig insecten kunnen vinden, bijvoorbeeld door onstuimig weer. Zo komt het dat Nederland in 1970 nog 120.000 grutto’s telde, en nu nog hooguit 30.000.
We doen er zo veel aan en toch zien we het aantal grutto’s in Nederland alleen maar teruglopen. Er is verandering op grote schaal nodig om écht het verschil te kunnen maken. Aanvalsplan Grutto biedt dit: eindelijk serieus toekomstperspectief voor weidevogels op het platteland. Dit jaar gaan we in de aanval en start de uitvoering in Fryslâns meest kansrijke gebieden!
Lees meer over ons aanvalsplan
Onze weidevogelexperts doen alles voor een veilig grutto-thuis, maar zien ook nog veel kansen voor verbetering.
Van oudsher zitten er kruidenzaden in de grond, om deze tot bloei te laten komen proberen wij de grond schraal te houden en er zo weinig mogelijk mest op te verwerken. Nadat de kruiden zijn uitgebloeid wordt het perceel pas gemaaid.
Voor de terugkomst van de grutto zorgen wij voor gevarieerde en natte omstandigheden. Door het waterpeil in de sloten te verhogen, ontstaat er een drassige bodem waar de volwassen vogels makkelijker hun voedsel kunnen vinden.
In de gebieden om ons heen waar boeren actief zijn, is nestbeheerbescherming erg belangrijk. Als terrein beherende organisatie (TBO) zijn wij goed op de hoogte van waar de vogels broeden. Zo beslissen wij waar wel/niet gemaaid kan worden.
De meeste terreinen worden verpacht, de pachters maaien de grond. Te vroeg maaien is dodelijk voor jonge grutto’s. Daarom is het belangrijk om dit op het juiste moment te doen. Wij bepalen de maaidatums en hebben hier contact over met de pachters.
Vee laten grazen in het broedseizoen gaat in goed overleg met de pachters van de gebieden. Onze voorkeur gaat uit naar een paar koeien of jongvee. Soms helpen wij de pachters met afrasteren om te voorkomen dat er vee tussen de nesten komt.
Door het plaatsten van wildcamera’s beperken wij de verstoring en kunnen wij het aantal verliezen in weidevogelkuikens beperken. Wij krijgen op deze manier goed inzicht in welke en hoeveel predatoren er aanwezig zijn in de gebieden.
In alle weidevogelgebieden moeten we minimaal één keer in de drie jaar broedvogels (laten) tellen aan de hand van het Broedvogel Monitoring Project van Sovon. Deze bestaat uit minimaal vijf bezoeken waar territoriaal gedrag wordt genoteerd.
Door dichte vegetatie van hoge planten (ruigte) te maaien en kleine bomen te verwijderen, zijn er minder schuilplekken voor de predatoren. Het verwijderen van kleine bomen en overige ruigte gebeurt vaak in de winter of vroege voorjaar.
In afstemming met de weidevogelexpert van It Fryske Gea mogen pachters ruige stalmest uitrijden. De ruige stalmest zorgt voor ideale leefomstandigheden, het is goed voor het bodemleven en dit trekt weer de weidevogels aan.
Jaarlijks worden de sloten in onze gebieden schoongemaakt. Ook de greppels worden aangepakt, het greppelbeheer wordt ook in oktober en november al uitgevoerd. Dit doen we om het regenwater zoveel mogelijk in de wintermaanden van het land af te krijgen.
Ook verbeteren we de omstandigheden in onze gebieden. We doen aan kwaliteitsbehoud, verbetering van natuur en uitvoerbaarheid van het beheer. denk aan het onderhoud van dammen en duikers, stuwen, pompen en molens.
Weidevogels zijn grondbroeders en daardoor erg kwetsbaar voor predatie door roofvogels, vossen en marterachtigen. Ook de kuikens lopen gevaar. In overleg met de wildbeheereenheden worden vossen bestreden.
De handtekeningen zijn 1 sept '22 gezet, wat betekent dat de authentieke stelp ’t Kathûs in Nes met ruim 40 hectare weidevogelland nu in handen is van It Fryske Gea. ‘Wy binne tige wiis my dizze oankeap. De grûn is troch generaasjes boeren goed underhâlden as fûgeltsjelân. Wy sille it lân yn gearwurking mei nije generaasjes boeren fierder ûntwikkelje foar de greidefûgels yn Fryslân en goed soargje foar dit âlde boerelân.
Benieuwd naar het thuis van weidevogels en de maatregelen die It Fryske Gea neemt om te zorgen voor veiligheid, voedsel en rust? Ga dan vanaf half maart op pad langs één van de drie belevingsroutes in Noard-Fryslân Bûtendyks, de Alde Feanen of de Mûntsebuorsterpolder. Je vindt hier langs de route bordjes met informatie over het gebied en de bewoners!
Rugzak op, verrekijker mee en ogen en oren open. Ontdek ‘de grote vier’ van de weidevogels in dit buitendijkse natuurgebied. De grutto, kievit, scholekster en tureluur. Onderweg kom je van alles tegen, zoals een kijkscherm waar je met de verrekijker goed vogels kan spotten. En met de opdrachten- en zoekkaart leer je van alles over de weidevogels.
