Over dit gebied
De termen ‘achter de schermen’ en ‘de pijp uitgaan’, eigenlijk zijn ze iedereen wel bekend. Toch kennen veel mensen niet de historie achter deze uitspraken. Ze stammen namelijk uit de tijd van de eendenkooien.
Onze eendenkooien zijn niet alleen kleine natuurpareltjes, maar hebben ook cultuurhistorische waarde. Het zijn de restanten van een eeuwenoud gebruik, waarbij een kooiker eenden ving. De eenden werden vervolgens verkocht, want deze lekkernij was vroeger een lucratieve inkomstenbron. Het is dus niet vreemd dat de kooiker deze plek liever voor zichzelf hield om de eenden in de eendenkooi niet te verstoren.
Rondom Lytse Geast liggen drie van deze mysterieuze eendenkooien, genaamd Mulderskoai, Casteleinskoai en Van Asperenkoai. Ze liggen verborgen in het landschap. Het enige dat je ziet is een mysterieus bosje in de groene weilanden. Als je alleen verder kijkt dan onthult zich hier een ander soort wereld met een kooiplas, rietschermen en vangpijpen. Een ingenieus systeem voor de vangst van eenden. Toen de kooien aangelegd werden hadden ze een strategische ligging aan de Louwsmar, bij de rand van het dorpje Lytse Geast. Het meertje is in 1780 drooggemalen en mede daardoor verloren de eendenkooien hun functie. Tegenwoordig worden hier geen eenden gevangen. De kooien hebben wel een cultuurhistorische functie.
Eeuwenoude oase
De drie eendenkooien lijken aan de ene kant op elkaar. Ze hebben allemaal een mooie kooiplas, vangpijpen en rietschermen. Toch zijn er ook verschillen. De begroeiing van de kooibossen varieert door de bodemsamenstelling. De Casteleinskoai ligt bijvoorbeeld op zandgrond met veel eiken, berken en lijsterbessen. De lijsterbes is in de winter een soort permanente voedertafel. Veel vogels maken dankbaar gebruik van zijn eetbare bessen. De Van Asperenkoai ligt op kleigrond en hierdoor vind je hier veel iep, es en esdoorn. De Mulderskoai is veel natter, omdat hij op veengrond ligt. Elzen zijn hier goed tegen bestand en vind je daardoor op deze plek.
Een ander onderdeel van dit gebied is de Ketelermar. Het is een klein meertje dat voor een groot deel is dichtgegroeid. Enkele mooie plantensoorten die je kunt vinden zijn de kale jonker, gele lis en de trosvlies. De trosvlier herken je aan de prachtig rode bessen, die een grote tros groeien. In de oude elzenbomen broedt regelmatig een buizerd.
