Over dit gebied en toegankelijkheid
De Unlân fan Jelsma en Kobbelân zijn eigenlijk één gebied, want ze liggen aan elkaar vast en lijken ook nog enorm op elkaar. Toch is er één groot verschil en dat heeft te maken met haar historie. In beide gebiedjes is namelijk veen uitgegraven. Bij het Kobbelân hebben ze dat alleen veel dieper gedaan en hierdoor zie je nog steeds langgerekte waterplassen, die noemen ze ook wel petgaten.
Authentiek blauwgrasland met bloeiend veenpluis
In het Unlân fan Jelsma zijn de oude petgaten juist helemaal dichtgegroeid en zie je nu bos. Tussen deze kleine bosstrookjes liggen nog steeds de oude legakkers ook wel stripen genoemd, waarop het veen lag te drogen. Hier vind je het zeldzame blauwgrasland.
Vroeger kwam het blauwgrasland veel algemener voor. Doordat wij in Fryslân het land nu veel intensiever gebruiken, de waterpeilen verlagen en alles bemesten verdwenen deze authentieke oude weilanden. In het Unlân fan Jelsma vind je nog steeds veenpluis en Spaanse ruiter. Je kunt ze herkennen aan de witte pluizenbolletjes en de felgekleurde paarsrode bloemen die een beetje op een distel lijkt. Deze plantensoorten zijn kenmerkend voor dit soort grasland. Minder opvallend zijn de bijzondere grassen, zoals veenreukgras, draadzegge en blauwe, blonde en geelgroene zegge.
De open petgaten van het Kobbelân
In het Kobbelân vind je meer water. De oude petgaten zijn niet dichtgegroeid met planten, maar grote vlakten met open water gebleven. In het water zie je waterplanten zoals gele plomp en waterlelie. Ze fleuren in de zomer het wateroppervlak op met hun prachtige bloeiende bloemen. Ook hier vind je op de stripen het unieke blauwgrasland. It Fryske Gea is er trots op dat dit hier nog steeds voorkomt. Daarnaast staan op enkele veldjes het hondsviooltje en wateraardbei. De oevers van de petgaten bieden een veilige plek aan verschillende vogels. De meerkoet, fuut, kuifeend en wilde eend bouwen hier graag hun nest en in het riet zie je regelmatig de rietgors, rietzanger en kleine karekiet. Hebben we geluk? Dan komen we de purperreiger of de bruine kiekendief tegen.
