Alert de natuur in

Home » Alert de natuur in

De natuur is prachtig, maar kan soms ook overlast veroorzaken bij mensen en een risico vormen voor de gezondheid. Zoals de giftige plantensoort Gifsumak die jeuk of wonden kan veroorzaken. Of de eikenprocessierups die irritatie van de huid, ogen en slijmvliezen kan geven. Blijf daarom, naast het genieten, ook alert op wat je zoal tegenkomt. Hieronder lees je meer.

Eikenprocessierups

De eikenprocessierups is een rups van de eikenprocessievlinder. De vlinder legt haar eitjes op eikenbomen, die het volgende jaar begin april uitkomen. Binnen een periode van ongeveer drie maanden eet de rups van de eikenbladeren en vervelt hij vijf keer. Bij de derde vervelling maakt de rups brandharen. Deze brandhaartjes zorgen in de zomermaanden voor overlastproblemen bij mensen. Het geeft een natuurlijk ongemak, zoals het irriteren van de huid, ogen en slijmvliezen. Naast overlast is er ook kans op serieuze gezondheidsproblemen. Op de kwaliteit van het bos zelf heeft de eikenprocessierups geen effect.

Waar?
De eikenprocessierups zit vooral in gebieden waar veel eikenbomen aanwezig zijn zoals eikenlanen, alleenstaande bomen en parken, maar ook aan de randen van bos en natuurgebieden. De rups kan op verschillende soorten eik voorkomen zoals de zomereik, Hongaarse eik, moseik, steeneik of zuileiken.

Voorkom klachten
Ga alert de natuur in en voorkom klachten zoveel mogelijk door de huid (ook hals, armen en benen) te bedekken. Ga niet op de grond zitten en probeer de ogen te beschermen door bijvoorbeeld een (zonne)bril te dragen.

Verandering van natuur
De eikenprocessierups is een gegeven en gaat niet meer weg. Net als de wesp, teek en tijgermug. Hoewel de eikenprocessievlinder en haar rups al 30 jaar in Nederland voorkomen, is de aanwezigheid de afgelopen jaren sterk toegenomen. Het is nog niet precies bekend wat de oorzaak van de toename is. De veranderingen in het klimaat, waarbij zachte winters en droge hete zomers steeds meer voorkomen, heeft het mogelijk gemaakt dat de eikenprocessierups hier voorkomt. Dit is alleen nog geen verklaring van de plaagvorming. De plaagvorming komt zeer waarschijnlijk door het gebrek aan natuurlijke vijanden. Door de biodiversiteitscrisis zijn veel voedselwebben in ecosystemen aangetast.

Wat kunnen we doen?
In bos- en natuurgebieden wordt de nadruk gelegd op het stimuleren van meer biodiversiteit waardoor de eikenprocessierups beheerst kan worden met natuurlijke vijanden en minder kans krijgt om zich als plaag te ontwikkelen. Voorbeelden van natuurlijke vijanden zijn: sluipwesp- en sluipvliegsoorten, loopkevers zoals de kleine en grote poppenrover, kortschildkevers, roofwantsen, gaasvlieglarven en 2-stippelige lieveheersbeestjes. Ook vleermuizen en vogels, zoals spreeuwen, mezen, boomklever, boomkruiper, grauwe vliegenvanger, heggenmus, roodborst, winterkoning en koekoek eten eikenprocessierupsen.

Kijk voor meer informatie en vragen over de eikenprocessierups ook op het Kennisplatform Processierups: https://processierups.nu/

Gifsumak

Gifsumak, Rhus radicans, in het Engels ‘Poison Ivy’ genoemd, kom je tegen in natuurgebied de Fluezen, vlakbij Koudum. Deze bijzondere plantensoort ziet er op het eerste gezicht niet gevaarlijk uit. Toch is de plant zeer giftig en kan hij schadelijk zijn voor de gezondheid bij mensen. Het sap van de plant bevat de stof urushiol. Deze stof is aanwezig in de steel, wortels en bladeren van de plant en in de schil van de vruchten. Bij een kleine beschadiging van de plant kan de stof al vrijkomen en een allergische reactie opwekken. Dit kan leiden tot jeuk, huid-ontsteking en grote pijnlijke blaren.

In Noord-Amerika staat de Gifsumak bijna bovenaan de lijst met plantensoorten die de meeste medische aandoeningen veroorzaken. Ook in Canada is het een beruchte plantensoort. In Nederland is de plant zeldzaam, mogelijk komt de gifsumak voor in het zuiden van Noord-Brabant, en hij is te vinden in natuurgebied de Fluezen. De Vangdijk die Morra en Fûgelhoeke scheidt, is met bomen en struiken begroeid. Het is een duidelijke afscheiding van het open water van de Morra. Met name aan de kant van de Fûgelhoeke groeien dikke liaanachtige stammetjes van de gifsumak, die al rond 1920 zijn aangeplant ter versteviging van de dijk, tot boven in de wilgen. Over deze Vangdijk is een fietspad aangelegd tussen Hemelum en Galamadammen. Middels borden langs het fietspad worden voorbijgangers gewaarschuwd voor de plant.