It Fryske Gea trotse eigenaar van Kathûs en omliggend ‘fûgeltsjelân’
Met de handtekeningen van bestuurder Paul Mutsaers van Leppehiem en directeur Henk de Vries van It Fryske Gea kwam vandaag de authentieke stelp Kathûs in Nes met ruim 40 hectare weidevogelland in handen van It Fryske Gea. De Vries: ‘Wy binne tige wiis my dizze oankeap. De grûn is troch generaasjes boeren goed underhâlden as fûgeltsjelân. It Fryske Gea sil it lân yn gearwurking mei nije generaasjes boeren fierder ûntwikkelje foar de greidefûgels yn Fryslân en goed soargje foar dit âlde boerelân. Wy binne no ek de grutske eigner fan de prachtige stjelp Kathûs. Hokker doel at de pleats kriget witte wy noch net, dêr nimme wy mear tiid foar. Wy sille der goed op passe, sa’n moai stee heart by It Fryske Gea!’
In 2020 overleed Ane Sjoerd Peenstra. Hij was de laatste van generaties boeren – eigenaren of pachters – op Kathûs bij Nes en liet zijn erfenis na aan Stichting Leppehiem (Akkrum). Leppehiem is blij met de verkoop aan It Fryske Gea verwoordt Mutsaers: ‘Wij waren natuurlijk ontzettend dankbaar voor deze prachtige nalatenschap van de heer Peenstra. Wij richten ons echter op het verlenen van ouderenzorg. Het goed onderhouden van een boerderij met grond sluit daar niet echt bij aan. Bij It Fryske Gea is dat – in samenwerking met de boeren – in goede handen.’ De stichting Leppehiem bood It Fryske Gea de eerste kans tot aankoop, een kans om niet te laten lopen: De aankoop sluit perfect aan bij het Aanvalsplan Grutto en bij Stean foar it Fean, de veenweidevisie van It Fryske Gea. Naast behoud van het weidevogelland in de Soarremoarsterpolder, heeft It Fryske Gea zich ook tot doel gesteld de authentieke stelpboerderij, die met de landerijen ooit tot het klooster van Nes heeft behoord, te behouden.
Samenwerking met boeren
It Fryske Gea werkt voor het weidevogelbeheer vaker samen met boeren in de omgeving. De extensieve, biologische of biologisch dynamische bedrijfsvoering van boeren uit Nes e.o. (via gebiedscoöperatie It Lege Midden) is precies wat dit weidevogelland nodig heeft. It Fryske Gea verpacht de grond daarom aan die boeren.
It Fryske Gea ziet mooie kansen voor weidevogels op de onaangeroerde, eeuwenoude percelen. De grond tussen Nes en Aldeboarn bestaat uit veen met een laagje klei eroverheen en is nooit onderdeel geweest van ruilverkaveling. Dat in combinatie met een hoge waterstand, kruidenrijk grasland en zorgvuldig weidevogelbeheer maakt de grond populair bij grutto, kievit, tureluur en andere weidevogels.
Kathûs
De boerderij Kathûs staat op een erf van ongeveer een hectare. De plek in het landschap is bijzonder, zeker gezien de relaties met het voormalige Klooster Nes. Hier willen we de komende tijd meer onderzoek doen naar de cultuurhistorische waarden van het omliggende landschap, het erf en de boerderij zelf. De stelpboerderij is zowel van binnen als van buiten grotendeels in originele staat. It Fryske Gea richt zich in de komende jaren op het achterstallig onderhoud van het pand en een toekomstbestendige exploitatie van het gebouw. Welke functie(s) het gebouw krijgt is dus nog niet vastgesteld, maar de originele elementen van de typisch Friese boerderij die bewaard zijn gebleven, krijgen daarin zeker een plek.
Verankerd in beleid
De grond ligt buiten het Natuur Netwerk Nederland, toch past de aankoop goed bij It Fryske Gea. Denk alleen maar aan de doelstelling van het Aanvalsplan Grutto van grote aaneengesloten weidevogelgebieden. Ook valt het mooi in het jaar van de publiekscampagne ‘Geef de grutto een thuis om groot te worden’ van It Fryske Gea. Daarnaast kan de aankoop bijdragen aan het behoud van veenbodems in het veenweidegebied zoals beschreven in Stean foar it Fean, de visie van It Fryske Gea op veenweidegebied. De aankoop van de stelpboerderij sluit verder aan op een onderdeel van de missie van It Fryske Gea voor ontwikkeling, beheer en behoud van cultuurhistorisch erfgoed in Fryslân.
