Winterslaap

Er zijn veel dieren die de hele winter door alleen maar slapen! En wist je dat ze soms zo diep slapen dat je bijna niet merkt dat ze nog ademhalen? Lees welke dieren dit zijn en waarom ze in de winter slapen.

Egel

Winterslaap of winterrust?

Dieren houden winterslaap, omdat er door de kou aan het eind van het jaar weinig voedsel is. Hierdoor is het lastig om de winter door te komen, want het lichaam warm houden en overleven kost veel energie. En geen eten betekent geen energie. Tijdens slapen verbrandt het lichaam minder energie, waardoor overleven makkelijker is (de hartslag vertraagt en de lichaamstemperatuur daalt). Dus om de winter door te komen gaan deze dieren in een diepe slaap. Dit doen ze natuurlijk niet zomaar. Ter voorbereiding hebben ze in de herfst al extra veel eten gezocht om een goede voorraad aan te leggen. Hoeveel ze eten is afhankelijk van de soort slaap die ze doen. Sommige dieren slapen heel erg diep en zwaar tijdens de winter, dit is een echte winterslaap. Slaapt een dier alleen meer dan normaal, dan noemen we dit winterrust. Dieren in winterrust worden makkelijker en vaker wakker en moeten af en toe nog wat eten.

Slapende dieren in de buurt

Ook dieren in onze eigen omgeving doen aan een winterslaap. Denk bijvoorbeeld aan egels, kikkers, padden en zelfs wespen houden een winterslaap!

Egels slapen graag in een knus huisje, onder bladeren en takken of in een egelhuisje. Hieronder blijven ze lekker warm en droog. Het is opvallend dat oudere egels eerder beginnen aan hun winterslaap dan jongere egels. Dit komt doordat jongere egels nog klein zijn (en goed moeten groeien) en daardoor meer eten nodig hebben. Het aanleggen van de voorraad kost dan ook iets meer tijd. Als ze eenmaal in winterslaap zijn, duurt dit totdat de nachten weer wat warmer zijn. Dat is het moment waarop de egels wakker.

Padden en kikkers zijn koudbloedig en hun lichaamstemperatuur is afhankelijk van de temperatuur waarin ze zich bevinden. Wanneer het koud wordt vertraagt hun lichaam en uiteindelijk wordt het dan tijd voor de winterslaap. Padden zoeken hiervoor een plekje onder de grond, waar ze het warm genoeg vinden en niet meer het gevaar lopen om te bevriezen. Sommige kikkers doen hetzelfde, ook zij maken een holletje in de grond of zoeken een andere droge plek om te schuilen. Toch zijn er ook kikkers die onderwater slapen. Ze verstoppen zich dan op de bodem van het water. Het is zelfs zo dat wanneer het water koud wordt het lichaam van de kikker vertraagt, waardoor hij niet meer met de longen hoeft te ademen. Het zuurstof om te overleven wordt dan uit het water gehaald door de huid.

Wespen kunnen ook een winterslaap houden. Ze doen het niet allemaal, maar er zijn een paar wespen die de winter overleven door een winterslaap te houden. Dit zijn de wespen koninginnen. Zodra het koud wordt gaan ze op zoek naar een plekje om te slapen. Alle andere wespen houden geen winterslaap en komen de winter dan ook niet door. De koningin zoekt haar slaapplaats in zacht hout, onder een boomschors of in de schuur. Tijdens de winterslaap van de koningin kan zij heel koud worden en zelfs bevriezen! Hiervan heeft ze gelukkig helemaal geen last. En als het dan weer warm genoeg wordt in het voorjaar, dan wordt ze gewoon weer wakker en begint ze aan het maken van een nest om haar eitjes in te leggen. Mooi toch?

Wakker worden gemaakt is niet fijn

Wanneer dieren heel diep slapen kan het lijken alsof ze dood zijn, maar waarschijnlijk slapen ze gewoon. Doordat ze heel langzaam ademen is het amper aan ze te merken. Daarnaast voelen ze erg koud aan. Dit komt door de lage lichaamstemperatuur. Dit hoort er allemaal bij. Ze weten zelf heel goed wat ze moeten doen in de winter. Als je ze bijvoorbeeld per ongeluk wekt dan kruipen ze na een tijdje weer terug in het oude nest of ze zoeken een fijn nieuw plekje. Het dromen kan daarna gewoon weer verdergaan! Vind je een slapend dier dan is dit ook de uitgelezen kans om het stilletjes op afstand te bewonderen. Denk er hierbij wel aan dat je het zelf niet lekker vindt om wakker te worden, voordat de wekker afgaat. Dit geldt voor dieren precies zo. Probeer dan ook op te letten als je de tuin opruimt en bladeren opraapt. Hier kunnen egeltjes in verstopt zitten.

Pictogram

Wil je de Friese natuur een handje helpen?

Doe een donatie
It Fryske Gea maakt gebruik van functionele en analytische cookies om jouw ervaring op onze website te verbeteren. Door akkoord te gaan met de tracking cookies kunnen wij jou gerichte berichten over de natuur en onze activiteiten op social media en via derde partijen tonen. Lees meer over cookies