Broedende vogels later welkom door werkzaamheden Noard-Fryslân Bûtendyks
Het zat de aannemers niet mee tijdens de graafwerkzaamheden in kader van het project Vijfhuizen, fan swiet nei sâlt. Het enorm natte weer vertraagde de aanleg van nieuwe zomerkades. Om het project vlakbij Hallum en Marrum op tijd af te ronden is het nodig dat Wetterskip Fryslân en It Fryske Gea langer doorwerken. Daarom hebben de organisaties bij de Provincie Fryslân een verlenging van de werkzaamheden aangevraagd. Dit houdt in dat er twee weken in het broedseizoen wordt doorgewerkt. Vanaf 31 maart is er weer rust in het natuurgebied Noard-Fryslân Bûtendyks en hebben kievit, scholekster en kluut een prachtig gebied om in te broeden.
Project Vijfhuizen, fan swiet nei sâlt
Een geleidelijke overgang van het zoete binnendijkse land naar de zoute Waddenzee; dat is project Vijfhuizen ‘fan swiet nei sâlt’ in een notendop. Wij werken samen met Wetterskip Fryslân aan dit project bestaande uit drie verschillende onderdelen. Namelijk de aanvoer van water naar het gemaal van boezem- en poldervaarten, de bouw van het gemaal in de zeedijk en de afwatering van het gemaal over de buitendijkse kwelders. Doelstelling is dat het gemaal vóór het eind van dit jaar functioneert, zodat vis vanuit de Waddenzee weer het binnenland kan intrekken. Buitendijks ontstaat een geleidelijke overgang van zoet naar zout. Dit gebied, met verschillende natuurlijke milieus voor plant- en diersoorten, is een verrijking voor de Waddenzeenatuur, waarin ruimte wordt gecreëerd voor natuurwaarden van brak water.
Buitendijks gebied
Achter het in aanbouw zijnde gemaal in de zeedijk wordt in de toekomst water afgevoerd via een afwateringsvaart die overgaat in een slenk. De slenk loopt door een nieuw te verkwelderen gebied van ruim 30 hectare. Deze werkzaamheden, in buitendijks gebied, worden aangestuurd en uitgevoerd door Aannemer Jelle Bijlsma B.V. uit Gytsjerk.
Om de slenk te kunnen laten afwateren, komt er komend najaar een opening in de bestaande zomerkade. Voordat dit mogelijk is, moeten de nieuwe kaden rondom het afwateringskanaal en verkwelderingsproject de waterkerende functie van de oude zomerkade overnemen. De nieuwe kaden zijn bijna gereed voor het inzaaien, op enkele plekken zetten kranen en bulldozers nog de laatste puntjes op de ‘i’.
Natte herfst- en winterperiode
Normaliter waren de kaden voor de start van het theoretische broedseizoen op 15 maart 2018 geheel klaar geweest. Er is echter afgelopen najaar en winter zoveel neerslag gevallen, dat dit van invloed is geweest op de voortgang van werkzaamheden. Ondanks het feit dat er onder zeer erbarmelijke omstandigheden keihard is doorgewerkt, zijn er helaas toch onwerkbare perioden geweest waarbij grondtransporten in het gebied niet konden plaatsvinden. Op zulke momenten moest er even een pas op de plaats gemaakt worden. Dit is in goed overleg gebeurd tussen aannemer en opdrachtgevers. De afgelopen vorstperiode is er een hele inhaalslag gemaakt en op dit moment is de aannemer nog druk bezig om de laatste afwerkingslaag op de kade aan te brengen met teeltaarde.
Broedseizoen
Nu staat het broedseizoen voor de deur. Omdat de kaden nog ingezaaid moeten worden, hebben Wetterskip Fryslân en It Fryske Gea besloten om in overeenstemming met de provincie Fryslân de werkzaamheden in het broedseizoen te verlengen tot 1 april. Deze werkzaamheden vinden plaats op de nieuw aangelegde kaden. Voor het welzijn van de vogels is het noodzakelijk dat ze niet rondom de werkzaamheden gaan nestelen. Vanuit de natuurwetgeving is daarom vereist dat in een zone van 175 meter rondom de locaties van de werkzaamheden de vestiging van broedvogels wordt tegengegaan. Dit wordt zeer zorgvuldig uitgevoerd. Hiervoor heeft een zogeheten toolboxmeeting plaatsgevonden met de betrokken medewerkers van Wetterskip Fryslân, It Fryske Gea en Jelle Bijlsma B.V.
Vestiging van weidevogels in deze zone dient tot en met 31 maart te worden voorkomen. Dit wordt gedaan door actief wapperende linten te plaatsen en dagelijks te inventariseren. Van deze dagelijkse inventarisaties gaat bovendien ook een verstorende werking uit. Het is een maatregel die normaal gesproken niet thuishoort in een natuurgebied, maar vanwege het feit dat we in een dynamisch gebied met de Waddenzee te maken hebben, kunnen we het ons niet veroorloven om pas na het broedseizoen (na 15 juli) de kaden af te ronden. Daarom wordt de komende weken alles op alles gezet om de kaden in te zaaien, zodat deze kunnen zetten en doorwortelen voor het komende stormseizoen, dat theoretisch aanvangt op 1 oktober 2018.
Weers- en terreinomstandigheden
Bij het werken in de natuur, blijven weers- en veldomstandigheden altijd baas. Afhankelijk van het weer in de komende periode wordt de kade zo snel mogelijk ingezaaid. Na het inzaaien kunnen de vlaggen en verstoringsactiviteiten op dat gedeelte worden opgeheven. Bij nat weer schuiven de werkzaamheden wat verder in de tijd. Dus in principe is het verstoren van de mogelijke broedplek een tijdelijke noodgreep, die zo snel mogelijk wordt afgebouwd.
Nabije toekomst
Vanaf 1 april 2018 heerst er weer rust in het veld, zodat de broedvogels dan een prachtig ingericht terrein hebben om te broeden. De kale grond biedt bijvoorbeeld een mooie broedgelegenheid aan kievit, kluut, scholekster en bontbekplevier. Verderop zijn meer kort begroeide graslanden die in trek zijn bij veldleeuwerik, tureluur en grutto.
Kortom, het lijkt misschien even vreemd met de wapperende linten in het veld in maart. Maar in april, mei en juni zullen er weer volop broedvogels aanwezig zijn! Daarna worden tussen half juli en november de laatste werkzaamheden uitgevoerd, zodat het project kan worden afgerond in november 2018.
