Aanvalsplan grutto moet weidevogels behouden
Wat begon als een gesprek tussen voormalig-minister Pieter Winsemius en It Fryske Gea directeur Henk de Vries, is vertaald naar een concreet plan om de grutto te redden. Geholpen en gesteund door vele andere partijen, zoals boeren, vrijwilligers en natuurorganisaties. Zij zetten zich op eigen grond al volop in, maar de aantallen grutto’s blijven dalen. We móeten het met meer partijen samen doen en wel nú!
Wij zijn er klaar voor, nu Den Haag nog!
De weidevogelstand in Nederland gaat zó hard achteruit dat Nederland koerst op lege weilanden zonder weidevogels. De grutto, onze nationale vogel, dreigt uit ons land te verdwijnen. Overheden, Rijk en provincies, moeten nu de regie nemen om samen met boeren en natuurbeschermers weidevogels te behouden. Daarvoor zijn stevige maatregelen en extra middelen nodig. Dat staat in het Aanvalsplan Grutto dat deze week is gepresenteerd! Volop media-aandacht en een overhandiging aan minister Carola Schouten moeten zorgen dat er ruimte en dus geld vrijkomt!
Aanval is de laatste verdediging
Waren er in 1970 nog 120.000 broedparen van de grutto, nu zijn er nog maar minder dan 30.000 en de achteruitgang gaat onverminderd door. Nederland heeft een internationale verantwoordelijkheid voor de grutto: maar liefst 80% van Europese populatie broedt in ons land. De achteruitgang van de weidevogels is een gevolg van de teloorgang van het unieke weidelandschap van laag-Nederland. Ook van andere weidevogels, zoals kievit, scholekster en tureluur, zijn er steeds minder.
De aandacht voor het herstel van de biodiversiteit is de afgelopen jaren toegenomen door nieuws over de vastgestelde achteruitgang van insecten. Maar ook het verschijnen van voorheen heel gewone vogelsoorten op de Rode Lijst van bedreigde Nederlandse broedvogels. In de afgelopen jaren is de kennis over de bescherming van weidevogels toegenomen en is de organisatie van het agrarisch natuurbeheer aangepast. In het land zijn meerdere goede initiatieven voor weidevogels genomen. Deze ontwikkelingen hebben tot nu toe echter onvoldoende effect. Daarom is nu het moment voor de aanval!
Henk de Vries van It Fryske Gea: ‘met het bestaande natuur- en landbouwbeleid redden we de grutto en andere weidevogels niet. Er zijn rigoureuze maatregelen op verschillende fronten nodig om de grutto te redden’.
Maatregelen in kansgebieden
Om de grutto te redden zijn optimale inrichting en beheer vereist in speciaal aan te wijzen kansrijke gebieden voor weidevogels. Weidevogels zijn afhankelijk van natuurrijk boerenland: het moet boeren in die gebieden mogelijk worden gemaakt om het bedrijf geheel op weidevogels af te stemmen, op een manier die economisch rendabel is. Het Aanvalsplan Grutto geeft concreet aan hoe boeren tot een beter verdienmodel kunnen komen met optimaal weidevogelbeheer. Voor de overheid betekent uitvoering van het plan een jaarlijkse investering van 40 miljoen euro en een eenmalige investering van 35 miljoen verspreid over meerdere jaren. Het plan richt zich op dertig grote en open weidevogelgebieden van elk zo’n duizend hectare. Samen met boeren en natuurorganisaties selecteren de weidevogelprovincies de beste gebieden. In het aanvalsplan is voor elk gebied een aanpak nodig waarin deskundigen, boeren, natuurbeheerders en vrijwilligers samen optrekken.
Om succesvol te zijn in deze gebieden is een hoog waterpeil nodig, moet de veedichtheid omlaag en is aangepast agrarisch beheer nodig, waarbij laat in het seizoen wordt gemaaid, ruige mest gebruikt wordt in plaats van drijfmest en de weilanden kruidenrijk zijn. Per gebied moet bekeken worden hoe de predatiedruk teruggebracht kan worden, zodat er minder eieren en jonge vogels door roofdieren worden opgegeten.
Kansrijke gebieden
Fryslân voorop in de strijd voor weidevogels
Fryslân kent de grootste aantallen grutto’s van de hele wereld kent. Dat is ook waarom het ‘Aanvalsplan grutto’ in onze provincie echt het verschil kan maken. It Fryske Gea kan die gebieden versterken! In een paar veenweidegebieden kunnen we dat zelfs combineren met de stikstofopgave en het beschermen van het veen. Natuurgebieden als de Workumerwaard, Anjumerkolken, Binnenmiede- en Weeshuispolder en de zomerpolders van Noard-Fryslân Bûtendyks moeten we vergroten en/of omringen met een mozaïek van agrarisch natuurgebied. Alleen zo maakt de grutto een kans! Weidevogels kunnen namelijk alleen succesvol broeden in gebieden met een grote schaal, een hoog waterpeil, kruidenrijk grasland, een open landschap en beperkte predatie.
Gedeputeerde Douwe Hoogland is blij met het aanvalsplan: ‘De provinsje hechtet in protte wearde oan greidefûgels. De skries is in ikoan foar it Fryske lânskip. As provinsje dogge we alle war om te foarkommen dat de greidefûgels ferdwine’. In Friesland zijn de direct betrokken weidevogelbeheerders al bezig met het uitwerken van het plan. Dat moet leiden tot nieuw provinciaal weidevogelbeleid medio 2021.
Hans van der Werf van de Friese Milieu Federatie: ‘we doen hierbij een oproep om niet aan de kant te blijven staan, laten we de aanval kiezen om de grutto te redden. Laat Fryslân het voorbeeld worden voor de rest van Nederland’.
Meer over het aanvalsplan Grutto
Het aanvalsplan is een initiatief van Pieter Winsemius, It Fryske Gea, de Friese Milieu Federatie en Vogelbescherming Nederland en is met inbreng van zes weidevogelprovincies, landbouworganisaties, natuurorganisaties en wetenschappers opgesteld. Het aanvalsplan is nodig om, naast ander natuurbeleid, zoals het Deltaplan Biodiversiteit en maatregelen tegen stikstof, de teloorgang van de grutto en andere weidevogels te stoppen. Nederland heeft hiervoor een internationale verantwoordelijkheid!
Download het Aanvalsplan grutto en lees alles over dit initiatief.
Geen tijd om het hele plan te lezen? Bekijk dan de samenvatting van het Aanvalsplan grutto of luister het radio-interview op Vara Vroege Vogels of op Omrop Fryslân (18.15 uur) terug.
