Breed optimisme over Friese Waddenkust

Boeren, omwonenden, ondernemers, natuurbeschermers en dijk- en waterbeheerders zien kans om het werelderfgoed Waddenzee beter te benutten. Met enthousiasme maken we met zijn allen plannen waarin wat te winnen is voor natuur én mensen. Chris Bakker (hoofd natuurkwaliteit) en Klaas Laansma (programmamaker Zilte Vitaliteit) bij It Fryske Gea schreven hierover dit interessante opinieartikel voor het Friesch Dagblad.

In 2016 lanceerde It Fryske Gea haar visie ‘Zilte Vitaliteit’, waarin we de kansen verkenden om natuur en andere belangen langs de Waddenkust op elkaar af te stemmen. Dat was niet alleen ons idee, we probeerden weer te geven wat we om ons heen hoorden en wat It Fryske Gea kon bijdragen.

De urgentie voor de natuur was groot: er was te weinig broedgebied langs de randen van de Waddenzee, paai- en opgroeigebieden zijn door de dijken onbereikbaar geworden voor vis. Nu we twee jaar de tussenstand opmaken, is er dan reden tot optimisme? Bestaan de kansen echt?

Het is indrukwekkend hoezeer een kwelder de dijk veiliger maakt. Drie onderzoeksgroepen rekenen daarom uit hoe kwelders de stabiliteit van de dijk precies versterken. Deze onderzoeker laten zien dat de golven bij de dijk tot wel anderhalve meter lager zijn als er een kwelder voor ligt.

Ook voor de natuur zijn kwelders zeer belangrijk: een streek begroeide kwelder tussen de harde dijk en het natte wad is van levensbelang voor broedvogels en zeldzame planten. Er komt een grote dijkversterking aan van de Waddenzeedijken. Nu komt het erop aan om de oplossing van kwelders voor de dijk ook in de praktijk toe te passen.

Boeren hebben ons na het verschijnen van de visie ‘Zilte Viltaliteit’ op het hart gedrukt hoe belangrijk het is om zuinig met zoet water om te gaan. Inmiddels hebben boeren en natuurorganisaties een gezamenlijk belang: goed begrijpen hoe verzilting in z’n werk gaat – waar treden de problemen op, welke strategieën zijn kansrijk.

Brakke sloten

Projecten zoals Spaarwater en Boeren meten water draaien hierom. We leren hoe natuur daarbij kan helpen: als brak water ongewenst is, kan het misschien in natuurgebieden opgevangen worden. Misschien kunnen we van de nood een deugd maken en kunnen boeren brakke sloten met subsidie voor agrarisch natuurbeheer als paai- en opgroeigebied voor vis beheren.

Akkerranden kunnen we inrichten als foerageergebied voor velduilen, grauwe kiekendieven en gele kwikstaarten, aansluitend op de broedgebieden op de kwelders. Zo kan de natuur vanuit de Waddenzee en kwelders meer kleur geven aan binnendijkse kleigebieden.

In een groot aantal dorpen is een stroom ideeën opgekomen om de nabijheid van Werelderfgoed Waddenzee beter te benutten. Hallum Bruist, Holwerd aan Zee, Terp fan de Takomst bij Blija, het Waddenblad van Wierum en It Grenaatfabryk bij Peasens zijn voorbeelden waarin onze kwelders een grotere of kleinere rol spelen.

Er spat zoveel enthousiasme van de initiatiefnemers af dat denken vanuit krimp wordt ingeruild voor denken vanuit de bijzondere kwaliteiten van deze omgeving. Sense of Place wil de samenhang in deze initiatieven door midden van kunst versterken. Toch kan de praktijk weerbarstig zijn, zoals blijkt uit het feit dat weinig van de Sense of Placeprojecten in het jaar van de Culturele Hoofdstad al te zien zijn.

Er blijkt een brede en diverse groep mensen te zijn die gemeenschappelijke belangen ziet. Het is een bont gezelschap van natuurbeschermers, boeren, waterbeheerders, dijkbeheerders, recreatieondernemers en bewoners. Met aanstekelijk enthousiasme stellen zij plannen voor waarin wat te winnen is voor natuur én voor mensen.

Kwetsbaar

We staan echter nog maar aan het begin van uitvoering. De voorbeelden in dit stuk laten zien dat veel goede initiatieven nog kwetsbaar zijn en ondersteuning van overheden nodig hebben om tot bloei te komen. De provincie in de omgevingsvisie en (agrarisch) natuurbeheer, Wetterskip Fryslân in de versterking van de Waddenzeedijk, gemeenten in het recreatieve beleid. Als maatschappelijke organisaties, bewoners en ondernemers zulle we lef en pit moeten tonen om de prille samenwerking verder uit te bouwen. Dan is er inderdaad reden tot optimisme over de Waddenkust van Fryslân.

*Dit artikel is tot stand gekomen op initiatief van de Waddenacademie.

artikel Friesch Dagblad

Pictogram

Wil je de Friese natuur een handje helpen?

Doe een donatie
It Fryske Gea maakt gebruik van functionele en analytische cookies om jouw ervaring op onze website te verbeteren. Door akkoord te gaan met de tracking cookies kunnen wij jou gerichte berichten over de natuur en onze activiteiten op social media en via derde partijen tonen. Lees meer over cookies