Na 90 jaar weer een gat in de Afsluitdijk
Maandag 25 januari 2021 is een historische dag voor de geschiedenis van de Afsluitdijk. Bijna 90 jaar daarvoor werd het laatste gat in de Afsluitdijk gedicht. Nu maken we weer een gat. De coupure is de officiële start voor de aanleg van de Vismigratierivier bij Kornwerderzand. De komende vier jaar wordt dwars door de Afsluitdijk een bijzondere vispassage aangelegd. Hierdoor kunnen vissen straks weer vrij van Waddenzee naar IJsselmeer én vice versa zwemmen. Allerlei vissoorten kunnen dan weer hun paai- en leefgebieden bereiken tot in Zwitserland aan toe.
Barrière voor trekvissen
Trekvissen hebben zoet én zout water nodig om zich voort te planten en op te groeien. Door de komst van barrières als de Afsluitdijk gaat het al een hele tijd niet goed met deze vissoorten. Met miljoenen tegelijk liggen de vissen in de Waddenzee te wachten voor de spuisluizen. Vissen ruiken het zoete water en willen naar binnen trekken. Door het visvriendelijk spuibeheer op de Afsluitdijk kunnen nu op bepaalde momenten ook al vissen naar binnen. Dankzij de Vismigratierivier kunnen straks veel meer grote en kleine vissen, sterke en zwakke zwemmers heen en weer trekken tussen zoet en zout water.
‘De Vismigratierivier in de Afsluitdijk staat symbool voor het samen opwerken van veiligheid en natuur’, Chris Bakker adjunct-directeur bij It Fryske Gea.
Meer dan een vispassage
De Vismigratierivier is een verbinding tussen Waddenzee en IJsselmeer. Aan beide kanten van de Afsluitdijk ontstaan brakwatergebieden waarin het water op een natuurlijke wijze met het getij meebeweegt. Voor trekvissen zoals zalm, zeeforel, houting, spiering, haring, harder en niet te vergeten aal is de Vismigratierivier letterlijk van levensbelang. Ook standvissen als baars en snoekbaars profiteren door het verbeterde voedselaanbod van deze nieuwe verbinding.
Natuurherstel
Het verbinden van de Waddenzee met het IJsselmeer is niet alleen goed voor vissen, maar zorgt daarnaast voor een krachtig herstel van de natuur. Zowel de doorgang als het ontstaan van brakwatergebieden zorgen voor een groter voedselaanbod voor vogels en zoogdieren zoals bruinvissen en zeehonden.
‘It Fryske Gea denkt als een van de initiatiefnemers mee over de vormgeving van de Vismigratierivier zelf’, vertelt Chris Bakker adjunct-directeur. ‘Daarnaast werken we als natuurbeheerder aan het onderwaterlandschap voor de vissen aan de Friese IJsselmeerkust en in de Friese wateren. De vele trekvissen brengen een deel van hun leven daar straks door. De Vismigratierivier heeft effect op de biodiversiteit in het IJsselmeer waar veel meer trekvissen zullen zijn. En het heeft effect op de biodiversiteit tot ver in Fryslân, waar veel meer soorten vis zullen voorkomen. Goed voor de vis en bijvoorbeeld visdiefjes en futen in vaarten en meren. Misschien zien we over een paar jaar zelfs wel een visarend rondom de Fluezen! We zijn als natuurorganisatie ook enorm trots dat de initiatiefnemers, met steun van de Nationale Postcodeloterij, kunnen bijdragen aan ‘de nieuwe waterbouw’. De Vismigratierivier in de Afsluitdijk staat symbool voor het samen opwerken van veiligheid en natuur.’
De kracht van samenwerking
Initiatiefnemers van dit project zijn de Waddenvereniging, Sportvisserij Nederland, It Fryske Gea, Coalitie het Blauwe Hart Natuurlijk en NetVISwerk. De Nationale Postcode Loterij was één van de eerste financiers en fungeerde zo als vliegwiel van droom naar daad. De Vismigratierivier wordt gerealiseerd door De Nieuwe Afsluitdijk (een samenwerkingsverband tussen de provincies Noord-Holland en Fryslân en de gemeenten Hollands Kroon en Súdwest-Fryslân). In opdracht hiervan maakt Bouwconsortium Levvel voor Rijkswaterstaat de coupure.
Internationaal voorbeeld
De realisatie van de Vismigratierivier in de Afsluitdijk wordt internationaal met veel belangstelling gevolgd. De impact van klimaatverandering op dichtbevolkte delta’s wereldwijd neemt toe. Nederland laat op deze iconische plek zien dat er oplossingen zijn waarbij veiligheid, behoud van zoet water en natuurherstel hand in hand gaan.
