Oranjetipje (blog Henk de Vries)

Oranje boven

Dat geldt zeker voor de mannetjesvlinder. Zijn vleugelpunten zijn namelijk fel oranje en goed zichtbaar als hij onvermoeibaar rondvliegt… druk op zoek naar nectar en vrouwtjes. Zij hebben deze koninklijke touch niet, maar zijn uitgerust met wit met zwarte accenten. Als oranjetipjes gaan zitten, en bij rustige benadering blijven zitten, zie je dat vleugelonderkant heel mooi getekend is. Hierin zijn beide seksen gelijk. Het lijkt bijna een gemarmerd geelgroen patroon.

Bloemenrijk

Oranjetipjes zijn geen doorsnee vlinders. Ze zijn afhankelijk van bepaalde planten, namelijk de kruisbloemigen. Denk hierbij aan de pinksterbloem, look-zonder-look, herderstasje, maar ook de judaspenning en damastbloem. Volwassen vlinders drinken daar de nectar van en leggen er hun eitjes op. Deze planten hebben vier kroonblaadjes en rijpen na de bloei hun zaad in doosvormige vruchtlichamen. Die heten hauwtjes.

Camouflagekoning

Minuscule oranje eitjes, zo begint het. Het oranjetipje legt ze meestal vlak onder de bloem van de plant. En na een paar dagen kruipt uit dat kleine eitje een ieniemienie rupsje, die eerst ook oranje is. Later wordt hij groen met zwarte spikkels. Dat rupsje heeft maar één opdracht: hauwtje eten en zo snel mogelijk groeien! Waarna ook de andere delen van de plant worden opgegeten. En vanaf juni verandert de rups in een pop. Deze hangt, middels een soort riempje, aan een klein takje van een struik. Je kunt ze haast niet vinden, zo goed zijn ze gecamoufleerd.

Dat mag ook wel, wat oranjetipjes leven het grootste deel van het jaar als pop. Pas in het voorjaar zien wij ze rondfladderen. Tenminste als de omstandigheden goed zijn en ze van ei, naar rups tot pop kunnen groeien. Eitjes en rupsen vind je in bijvoorbeeld pinksterbloemen en de poppen in struiken.

Oranje-tipje

Help deze vlinder zijn levenscyclus door te komen. Hoe? Door minder te tuinieren! Fijn toch?

Maai de stukken waar waardplanten groeien minder vroeg (laat ook na de bloei de pinksterbloem-rijke delen staan). En ja, het gras groeit daar dan wel verder. Beginnen de groene vingers te jeuken? Doe het niet! Kortwiek alleen het gras dat je gebruikt, of maak paden door het langere gras. Eind juni volgen dan de stukken met pinksterbloemen wel. Ik doe dit thuis ook, zoals je ziet.

Snoei ook struiken niet te vroeg in het jaar. Er kunnen poppen van het oranjetipje in zitten. Doe dat in april of mei, want dan zijn de vlinders ontpopt.

Hele simpele aanpassingen in het tuinwerk, met als dank hopelijk meer fleurige fladderaars in oranje gehuld.

Fijne Koningsdag!

Henk de Vries
(directeur It Fryske Gea)