Stoere kraanmachinisten werken stug door in nat Noard-Fryslân Bûtendyks
De graafmachines draaien volop in Noard-Fryslân Bûtendyks boven Hallum. Ondanks het natte weer wordt er dapper doorgewerkt aan ons project Vijfhuizen ‘fan Swiet nei Sâlt’. In dit project wordt het zoete binnendijkse land verbonden met de zoute Waddenzee. Op dit moment kun je de contouren van de nieuwe kaden in het natuurgebied zien liggen. Al lijkt het misschien eerder alsof er een groot modderbad is aangelegd. Het veld is namelijk afgeplagd om stevige grond te winnen voor het aanleggen van deze kaden, hierdoor lijkt het terrein met het winterse weer nu nogal grauw.
Wij moeten dus nog even geduld hebben. In het voorjaar zaaien we de nieuwe kades in, zodat alles bij de start van het broedseizoen er tiptop bij ligt. Zodra het mooie voorjaarsweer aanbreekt wordt alles weer mooi groen. Tussen de nieuwe kades heeft de Waddenzee straks invloed op de nieuwe zoet-zout gradiënt, terwijl het vee aan beide kanten veilig in de naastgelegen zomerpolders en kwelders graast.
Waarom leggen we kades aan?
Je vraagt je misschien af waarom we deze kades aanleggen. Wij doen dit onder andere voor de veiligheid van het vee. Noard-Fryslân Bûtendyks wordt vanaf het voorjaar tot de herfst begraasd door koeien, paarden en schapen. Zij zorgen voor een gevarieerde begroeiing, omdat zij op sommige plekken heel intensief grazen en op andere plekken de planten juist laten staan. Veel van deze planten zijn heel bijzonder en komen alleen op kwelder voor. Zij zijn namelijk bestand tegen deze zoute omgeving.
In het stormseizoen staan de grazers veilig op stal bij hun eigenaren, maar in het beweidingsseizoen staan ze in dit gebied. Daarom is het belangrijk dat ze veilig kunnen schuilen bij hoog water. Verwachten onze pachters een storm met hoog water? Dan halen deze vee-eigenaren hun dieren van de kwelder en houden de dieren droge voeten in de zomerpolder. Daarbij vervullen de zomerpolders ook een cultuurhistorische functie. Zouden we het hele gebied verkwelderen, dan verdween een deel van deze waarden.
Ook de vogels profiteren van de kaden. Zij broeden graag in de zomerpolder van het Noarderleech. Hun nesten liggen veilig achter deze hoge kade, zodat bij een kleine voorjaarsstorm de eieren niet wegspoelen.
Tussen de kades liggen de contouren van de nieuwe zoet-zout gradiënt. Op dit moment heeft de Waddenzee nog geen toegang tot de zoet-zoutgradiënt, want de kade dichtbij de Waddenzee is nog niet doorbroken. Wij wachten hiermee nog tot na de zomer van 2018, zodat de nieuwe kaden alle tijd hebben om te settelen.
Geleidelijke overgang van zoet naar zout
De nieuwe zoet-zoutgradiënt sluit aan op het gemaal Vijfhuizen. Midden in de zeedijk verrijst het nieuwe gemaal dat ervoor zorgt dat Wetterskip Fryslân regenwater uit Fryslân beter kan afvoeren. Door de klimaatverandering neemt het aantal hoosbuien toe en moet er regelmatig een ‘piek’ aan regenwater afgevoerd worden. De afvoer van het zoete regenwater heeft voor ons natuurgebied Noard-Fryslân Bûtendyks nog meer voordelen. Buitendijks vermengt het zoete water zich met het zoute water. Hierdoor ontstaat in de zoet-zoutgradiënt een brakwaterzone en dit is uniek. Specialistisch dieren zoals het stekelbaarsje houden van dit brakke water.
