Terugblik containerramp boven Waddeneilanden
Ruim drie weken geleden verloor een enorm containerschip bijna driehonderd zeecontainers boven Terschelling en Ameland op de Noordzee. In de eerste week spoelde veel van de lading aan op de stranden van de Waddeneilanden, maar ook op de kwelders en dijken van Friesland en Groningen. Deze rommel heeft bij It Fryske Gea de oostkant van Ameland (vooral op de Hôn), de Peazemerlannen en het gebied Noard-Fryslân Bûtendyks getroffen. Wij en alle andere partijen zijn dan ook zeer dankbaar voor de spontane hulp van enorm veel mensen. Ook op Ameland heeft de gemeente fantastisch werk verzet. Onze gebieden zijn daardoor grotendeels opgeruimd, maar helaas verre van schoon.
Indicatie van de schade
Op het eerste gezicht lijken de natuurgebieden schoon, maar de nog resterende kleine plastic korrels en piepschuimbolletjes vormen een blijvende bedreiging voor dieren. Het ligt nog volop verspreid in de natuur en is niet of nauwelijks op te ruimen. Vogels zoeken hun voedsel voornamelijk op deze plek en krijgen de korrels binnen, met als gevolg dat ze verstopt raken en/of een onterecht verzadigd gevoel. Of dit ook het geval is bij de honderden dode zeekoeten die momenteel massaal aanspoelen? Dat moet worden uitgezocht. Wel is bekend dat het plastic en piepschuim dat achterblijft, met de tijd steeds verder uiteenvalt tot micro- of zelfs Nano plastics. Dit kan dan makkelijk worden opgegeten door dieren onder in de voedselketen, zoals pieren, mosselen en dieren in de bodem. Deze dieren worden op hun beurt weer gegeten door grotere dieren, waaronder vogels en zoogdieren. Op de lange termijn hoopt het plastic zich dan ook steeds verder in de voedselketen op.
De Rijksuniversiteit Groningen (RUG) heeft daarom een webapp op waddenplastic.nl geplaatst, waarmee aanwezigheid en verspreiding van de nog zichtbare korrels in kaart kan worden gebracht.
Stand van zaken
Na de eerste week was er gelukkig geen sprake meer van het grootschalig aanspoelen van rommel. De stranden van Ameland zijn zowel handmatig als machinaal vrijgemaakt van rommel en ook op de kwelders is het vloedmerk opgeruimd met tractors en opladers (vloedmerk geeft de vloedlijn aan en bestaat normaal gesproken uit licht en drijvend materiaal, zoals schelpen en zeewier en licht afval). Dit is eerst binnendijks op een bult gegooid en vanaf daar afgevoerd. Daarna spoelde er nog wel het één en ander aan, maar dit konden de gemeenten goed aan. Wel is afgesproken dat iedereen op stand-by staat! Mocht er nieuwe rommel aanspoelen dan ruimt de beheerder van het natuurgebied dit in eerste instantie zelf op. Ieder natuurgebied kent namelijk zijn eigen situatie wat betreft bereikbaarheid en kwetsbaarheden. De kwelders zijn bijvoorbeeld niet te bereiken met machines, op het strand (en met beleid op de dijken) kan dit wel!
Het blijft spannend
Momenteel wordt er hard gewerkt aan de berging van de honderden containers die helaas nog op de bodem van de Noordzee liggen. Dat blijft spannend, want als deze bij het bergen openbreken, kan er opnieuw rotzooi aanspoelen. Met man en macht zijn bergingsconcern Ardent en lokale schippers bezig de containers en losse lading uit het water te halen voor verdere verwerking in Harlingen. Voor de containers die nog dicht zitten, geldt dat deze heel voorzichtig uit het water moeten worden gehaald. Dit is een harde eis die bij het bergingsconcern is neergelegd. Nog meer schade moet worden voorkomen!
Volgens Rijkswaterstaat, die nauw toezicht houdt op de bergingsoperatie, is de rederij zeer begaan met de schade die het heeft aangericht aan de Waddenkust. Om verdere reputatieschade te voorkomen wil zij het milieu tijdens de berging van de containers zoveel mogelijk ontzien. Wat betreft de gemaakte kosten, zoals bij ons in de natuurgebieden, wordt uiteraard een schadeclaim ingediend bij de rederij.
