Herstel van de Makkumer Noardwaard: natuur weer in balans
Langs de Friese IJsselmeerkust liggen de Makkumerwaarden. Onderdeel hiervan is de Makkumer Noardwaard, een natuureiland in het IJsselmeer van 260 hectare. De Makkumer Noardwaard krijgt een ecologische impuls als onderdeel van twee samenwerkende programma’s: Versterking Friese IJsselmeerkust (VFIJ) en de Programmatische Aanpak Grote Wateren (PAGW). Binnen VFIJ werken provincie, gemeenten, Wetterskip, It Fryske Gea en het Rijk sinds 2017 samen aan herstel van natuur en kustzone.
Wat gaan we doen?
Op de Makkumer Noardwaard gaan we een dynamisch moeras realiseren, rietland herstellen en voedselarme graslanden versterken. Deze ingrepen brengen nieuwe kansen voor moerasbroedvogels, vissen en bijzondere plantensoorten. Het gaat in totaal om 78,5 hectare aan natuurmaatregelen, waaronder:
• 45 hectare dynamisch peilmoeras met vispassage en windmolens
• 25 hectare waterriet in open verbinding met het IJsselmeer
• 8,5 hectare geplagd grasland voor schraallandvegetaties
De werkzaamheden voeren we de komende jaren gefaseerd uit, met oog voor natuur, waterbeheer en toekomstig onderhoud.
Waarom voeren we dit uit?
Het IJsselmeer is een natuurgebied van internationaal belang, maar staat onder druk. Vooral de Friese kustzone kampt met problemen zoals erosie, verruiging en verdwijning van vitaal waterriet. Daardoor verdwijnen leefgebieden voor vogels als de Roerdomp en Visdief en is het moeilijker voor vissen om zich voort te planten.
Daarnaast staat het traditionele beheer van gemaaide rietlanden (dakriet) onder druk. Door verruiging (successie) neemt de kwaliteit van het riet af waardoor jaarlijks minder areaal wordt gemaaid en snel bos wordt. Ook staat de Nederlandse rietmarkt onder druk door de invoer van riet uit China. Deze ontwikkelingen dwingen It Fryske Gea als beheerder ook na te denken over alternatief beheer of het kiezen van andere doelen.
Hoe pakken we dit aan?
We richten het gebied opnieuw in om de overgang van land naar water te herstellen. Binnen bestaande kades verwijderen we wilgenbos, graven we slenken, versterken we de kade met vrijkomende grond en leggen we een vispassage aan. Klepduikers en twee windmolens zorgen straks voor een natuurlijk waterpeil.
Ook verwijderen we op enkele plekken de voedselrijke bovenlaag van gras- en rietland, zodat soortenrijke vegetatie zich kan ontwikkelen. Droog rietland wordt afgeplagd tot onder het waterpeil om waterriet en slenken te laten ontstaan.
Wat levert het project op?
Met deze ingrepen herstellen we de natuurlijke overgang van land naar water met veel ruimte voor waterriet en waterplanten. De visstand krijgt meer paai- en opgroeigebieden, moerasbroedvogels vinden weer geschikt broedhabitat en zeldzame planten zoals de Groenknolorchis maken meer kans om te floreren.
In het nieuwe dynamische moeras kunnen soorten als de Bruine kiekendief, Roerdomp, Porseleinhoen en Snor zich vestigen. Ook vissen profiteren van de aangelegde vispassage en natuurlijke peilschommelingen.
