Maaibeheer duinvalleien Ameland
It Fryske Gea beheert een 1.100 hectare groot natuurgebied op de oostpunt van Ameland. In de winter van 2005-2006 is er een duinvallei van 43 hectare afgeplagd. Deze duinvallei heeft zich prachtig ontwikkeld, maar zien we de laatste jaren dat deze op plekken begint te verruigen. Daarom heeft It Fryske Gea ervoor gekozen om een deel van de vallei in november te gaan maaien, om zo de successie van de vegetatie hier tegen te gaan. Dit maaien zal maximaal twee dagen in beslag nemen.
Optimaliseren van natte duinvalleien
Eind 2019 vond er een veldbezoek met externe deskundigen plaats in o.a. deze duinvallei. Met elkaar zagen we kansen voor het optimaliseren van natte duinvalleien, door hier in de toekomst maaibeheer uit te voeren. De resultaten van diverse maaiproeven in de afgelopen jaren zijn vrijwel allemaal (zeer) positief. De structuurvariatie en soortenrijkdom van de flora én fauna nemen toe. Daarom besluiten we dat we willen inzetten op maaibeheer in de natte duinvalleien.
Verwachte ontwikkelingen
De vegetatie in de valleien is nog volop in ontwikkeling. Ook zal door het incidenteel vol lopen van de vallei met zoutwater de samenstelling van de vegetatie een behoorlijke variatie in de tijd laten zien. Verzoeting en verzilting wisselen elkaar af met tot gevolg variatie in het voorkomen van zoete en zilte flora en vegetaties. Wilg, Zwarte els, Gewone vlier en ook Duindoorn kunnen slecht tegen zout water. Zolang periodiek zeewater instroomt zal er zich op de lage delen dus geen struweel en bos ontwikkelen. Op de hogere delen is nu echter al weer aanzienlijke opslag van (kruip)wilg, els en andere soorten te zien. Zonder beheer zal dit zich snel uitbreiden.
De valleien bevinden zich nog in een jonge fase. Het is daarom de verwachting dat de verspreiding van zoete, kalkrijke duinvalleisoorten verder toe zal nemen, maar dan wel voornamelijk langs de randen, op de overgang van laag naar hoog (dus zout naar zoet). Voor de langere termijn wordt ontwikkeling van valleien bepaald door de ontkalking van de bodem en ophoping van voedingstoffen. Dit zijn processen die geleidelijk optreden. Hierdoor zullen met name de hogere valleirand op termijn verzuren waardoor de soorten van de kalkrijke duinvalleien achteruit zullen gaan. Op de laagste delen zal de verzuring worden gebufferd door periodiek instromend zeewater. Door de toename van de voedselrijkdom zal uiteindelijk ook duinriet weer toe gaan nemen.
Gespecialiseerde apparatuur
Het maaibeheer in natte duinvalleien vraagt om inzet van gespecialiseerde apparatuur. Bij It Fryske Gea hebben we goede ervaring met maaibeheer in schraalgraslanden, door inzet van materieel op rupsbanden. Deze machines sporen niet in, doordat de druk wordt verdeeld over een bredere oppervlakte. In natte gebieden is dit een zeer goede oplossing, omdat gewone tractoren met maaiapparatuur vaak spoorvorming tot gevolg hebben. En dat willen we beslist niet in zulke kwetsbare terreintypen.
Praktische uitvoering
Het voornemen om maaibeheer toe te passen in de duinvalleien van Ameland is al langer aanwezig bij It Fryske Gea. Om dit maaibeheer mogelijk te maken, is het zeer wenselijk om de bosschages aan de randen te verwijderen zodat er voortaan jaarlijks gemaaid kan worden met materieel. Door eenmalig de randen flink op te schonen, kan het in de toekomst redelijk eenvoudig worden beheerd. Er zal dus eerste een forse ingreep moeten plaatsvinden, om dit toekomstig beheer mogelijk te maken.
Vragen?
Neem voor vragen over deze werkzaamheden telefonisch contact op met Jan Jelle Jongsma via 06-21209693 of met Arjan Verbiest via 06-15043574.
Dit project is financieel mede mogelijk gemaakt door Nationale Postcode Loterij.
