Optimaliseren vogelbroedeiland en kijkscherm Noarderleech
Rust, weidsheid en ruige natuur tekenen het Werelderfgoed Waddenzee gebied Noard-Fryslân Bûtendyks van ruim 4200 hectare. Jaarlijks trekken meer dan één miljoen vogels naar dit open kwelderlandschap. Grutto, tureluur, scholekster, kievit, noordse stern en bontbekplevier vinden hier voedsel, rust of een geschikte broedplek. In deelgebied Noarderleech genieten wandelaars van het weidse uitzicht en de vele vogels. Vanachter een kijkscherm zijn kluut en kokmeeuw van een gepaste afstand te spotten met een verrekijker. De vogels broeden in het voorjaar op een eiland dat voor het kijkscherm ligt. In de zomer van 2022 is het eiland geoptimaliseerd om verruiging tegen te gaan en predatoren op afstand te houden. Daarbij is het kijkscherm opgeknapt, zodat het beter wegvalt in het landschap.
Het broedeiland was met de aanleg in 2018 meteen een drukbezette broedvogelhotspot. Door toenemende begroeiing werd beheer tegen verruiging van het eiland alleen steeds lastiger. De kustvogels die zo van open landschap houden, bleven daardoor weg. Alleen een handjevol kokmeeuwen durfde het nog aan. Ook stond de ringsloot rond het eiland door begroeiing bijna droog en konden grondpredatoren als vos, steenmarter, bunzing en hermelijn het eiland steeds makkelijker bereiken. Om de begroeiing op het eiland tegen te gaan is een schelpenlaag aangebracht. Daarnaast is de ringsloot opgeschoond en verder uitgediept om constant water in de slenk te houden. Grondpredatoren kunnen ook zwemmend het eiland bereiken, maar zoeken liever voedsel op plekken waar ze droge voeten houden.
Naast het optimaliseren van het eiland is ook het kijkscherm opgeknapt. De witte betonnen wand was landschappelijk te aanwezig en door de grote kijkspleet kon je niet onopgemerkt de vogels bekijken. Het scherm is daarom vernieuwd met een natuurlijke groene tint en subtiele vogelkijkgaten. Zo kunnen natuurliefhebbers volop genieten van het zicht op het eiland, zonder de vogels te verstoren.
Dynamiek door slimme overgangen
Het broedeiland is zo populair onder de vogels omdat het op een kwelderrand met dynamische omstandigheden ligt. In 2017/2018 is gemaal ‘De Heining’ gebouwd in de dijk van het waterschap. In het achterliggende buitendijkse gebied is daarbij een nieuwe slenk aangelegd, een zoetzout-gradiënt op de breedste vastelandskwelder van West-Europa. Uit monitoringsresultaten bleek al snel dat hierdoor een verbinding voor vissen als paling en stekelbaars was ontstaan tussen de Waddenzee en de Friese boezem. Zo werd de zeedijk ‘als barrière voor vis’ weer passeerbaar en had dit ook een positieve uitwerking op de vegetatie en vogels in het gebied.
‘Een paar jaar na de inrichting zien we dat de krachten van de zee niet meer keurig in het gegraven profiel van de slenk blijven, maar de slenk nu uitwaaiert volgens een zelf gekozen route van de minste weerstand. Geweldig om die natuurlijke processen van dichtbij te kunnen zien.’ Districtshoofd Jan Jelle Jongsma.
Breng een bezoek
Het kijkscherm in het Noarderleech is te bezoeken langs de jaarrond opengestelde wandelroute. Start je bezoek in het onbemande Kweldercentrum Noarderleech. Hier kan je parkeren en wandel je over de dijk richting de ingang van de wandelroute. In de verte is het kijkscherm al te zien, maar let vooral op de vele vogels in het gebied. TIP: neem je verrekijker mee!
Dit project is financieel mede mogelijk gemaakt door Jaap van Duijn Vogelfonds, een schenking door de heer en mevrouw Bais en Bredius Stichting.
