Kerkuil webcam

De vaste kijkers zien dat het nog steeds goed gaat met de jonge uilen in Earnewâld. Deze week worden de vier jongen uit het derde legsel geringd door ringer Freerk Jelsma.

Voordat de uilen in Earnewâld uitvliegen krijgen ze waarschijnlijk voldoende voedsel, maar de jongen gaan een moeilijke tijd tegemoet….

Er liggen nogal wat veren op de nestplaats. Het vrouwtje heeft nu alle tijd om haar veren te vervangen.

Goed nieuws voor de webcam volgers van het kerkuilennest in Earnewâld! We gaan nog even door met het volgen van de kerkuilen in de nestkast op zolder van het bedrijfsgebouw van It Fryske Gea. Ze zijn namelijk begonnen aan een derde legsel met inmiddels zelfs al een derde ei! Dit is zo uniek, dat willen we niet missen. Blijf ons dan ook volgen en lees de blog van Johan over dit bijzondere derde legsel.

De vijf jonge kerkuilen in Earnewâld zijn geringd door Freerk Jelsma van de Werkgroep Kerkuilen Friesland. Een “open” ring wordt om de poot van de uil aangelegd. Daarna moet de ring sluitend dichtgeknepen worden. Een precisie werk! De ring moet goed gesloten worden anders kan de uil ergens achter blijven haken of verstrikt raken in touw.

Het slechte weer van de afgelopen dagen is niet gunstig voor de jonge kerkuilen. Vooral als het ‘s nachts regent en hard waait kunnen de ouders geen muis in het veld vangen. Gelukkig duurt het slechte weer meestal niet de gehele nacht en zijn er lokaal grote verschillen. Waarschijnlijk zijn de twee jongste kuikens het slachtoffer geworden van voedsel tekort.

In de nestkast van de kerkuil in de Alde Feanen i helaas ook kuiken nummer 6 overleden. Tussen zijn grote broers en zussen was het moeilijk om eten voor zichzelf op te eisen.

Het gaat goed met de kerkuil in Earnewâld. De prooien, die binnengebracht worden in het nest, zijn hoofdzakelijk veldmuizen. Vooral van de kleigebieden komen berichten dat het wemelt van de veldmuizen. Overdag worden ze in de weilanden gezien. De tafel staat gedekt voor alle muizeneters, zoals kerkuil, ransuil, velduil, grote zilverreiger, roofvogels (o.a. torenvalk, buizerd en kiekendief) en zelfs meeuwen.

In de nacht van 28 mei is helaas het jongste kerkuiltje overleden.

Johan is aan het genieten van een welverdiende vakantie, aan mij de eer voor een korte update. Op 7, 9 en 12 mei zagen de kuikens 5, 6 en 7 het levenslicht. Zeven jonge kerkuil kuikens, prachtig, met recht een groot gezin! De man moet de komende tijd aan de bak, hij dient zijn vrouw en kuikens van voldoende voedsel te voorzien.

In de nacht van zondag 12 mei rond 3:00 is uilskuiken nummer 7 geboren. Het kerkuilgezin is nu compleet, man en vrouw zullen alle zeilen moeten bijzetten om dit zevental te laten opgroeien.

9 mei is de geboorte dag van uiltje nummer 6. Rond 13:30 kroop het kuiken uit zijn/haar ei.

Op 7 mei rond 18:30 uur zag kerkuilskuiken nummer 5 het levenslicht. En nu maar zien op te groeien met die grotere broertjes en zusjes.

Zondag 5 mei om 3:44 is kerkuilskuiken nummer 4 uit zijn/haar ei gekropen, in de clip de vertraagde beelden van deze gebeurtenis.

Het eerste jong kroop afgelopen zondag uit het ei. Dinsdag en donderdag volgden nr. 2 en 3. Precies volgens de regels. Er worden door het mannetje nu meer prooien aangevoerd en er ligt altijd wel wat in de voorraad. Dat is natuurlijk belangrijk, want wanneer het weer een keer slecht is (regen en harde wind) heeft het mannetje moeite met het vangen van een muis.

Op donderdag 2 mei rond 20:30 is kerkuilskuiken nummer 3 uit zijn/haar ei gekropen, dat wordt hard werken voor mevrouw uil om nu al drie snaveltjes te vullen.

Dinsdag 30 april rond 22:10 zag kerkuilskuiken nummer twee het levenslicht, kort na middernacht volgde de eerste voedering.

Het eerste ei is gelegd! En als alles goed gaat zal het niet lang meer duren voordat ook de andere eieren uitkomen. Tegen het einde van de ongeveer 30 dagen (28-32 dagen) durende broedperiode komen de jongen uit in de volgorde waarin de eieren zijn gelegd. Een paar dagen voordat het ei uitkomt hebben het vrouwtje en het jong al contact. Het jong produceert dan zacht piepende geluiden in het ei. Het vrouwtje laat een klokkend geluid horen.

Op 28 rond 14:00 uur kreeg het kuiken van de kerkuil in de nestkast zijn eerste hapjes muis.

Een paar minuten naar 11.00 uur op 28 april is het eerste kuiken van de kerkuil in de nestkast te Earnewâld uit het ei gekropen.

Door de hoge dichtheid aan muizen in de bermen langs (snel)wegen en de manier van jagen verongelukken veel uilen. In de broedperiode loopt het mannetje de grootste kans het slachtoffer van het verkeer te worden. Hij moet immers veel muizen aanvoeren voor het broedende vrouwtje en later ook nog voor de jongen.

Vijf eieren was een prima legsel, nadat het eerste legsel verloren was gegaan. Maar het vrouwtje weet niet van ophouden! Zeven eieren is een groot legsel en de vraag is: komen er nog meer?

Maandag 8 april heeft onze kerkuil haar 6e ei gelegd. Prachtig!

Boven verwachting wat er in de nestkast gebeurt! Meestal worden de eieren om de twee of drie dagen gelegd. Soms gebeurt het dat binnen een legperiode de eieren met grotere tussenpozen worden gelegd. Dat kan zelfs oplopen van één tot twee weken! De oorzaak is waarschijnlijk dat het mannetje te weinig prooien aanvoert.

Donderdag 4 april legde de kerkuil in de nestkast van de Alde Feanen haar 4e ei, kwartet!

Een vruchtbare week voor de kerkuil. Na het mislukte legsel zijn er al drie nieuwe eieren gelegd. De kerkuil heeft zo te zien weinig door gehad van de actie van de steenmarter. Hoeveel eieren zullen er volgen?

Vannacht/vanmorgen heeft het vrouwtje voor de tweede keer een 1e ei gelegd in de nestkast. De eerste leg is helaas gesneuveld door het toedoen van een steenmarter. De kast is daarom extra beveiligd!

Donderdagavond was ik rustig bezig op mijn werkkamer, terwijl naast mij de computer aan stond met beelden van de webcam: een lege kast. Om 21.40 uur werd ik opgeschrikt door de bekende ijselijke kreet van het mannetje, die de kast binnenvloog. Een paar seconden later vloog het vrouwtje naar binnen. Er werd gepaard en daarna verlieten beide uilen de kast.

De kerkuilen paren meerdere keren per dag, daarna is het tijd om elkaar te verzorgen.

In de nacht van zaterdag op zondag zijn door een steenmarter de eieren van de kerkuil meegenomen en opgegeten. Erg jammer! Het leek allemaal zo goed te gaan, maar het eerste legsel is dus verloren gegaan.

Dinsdag 13 maart werd ik door een aantal “kijkers” gebeld en gemaild dat het eerste ei er was. Dit is zeer vroeg! In het topjaar van de veldmuis in 2014 was dat op 15 maart.

De laatste dagen komen beide kerkuilen in Earnewâld zo nu en dan in de nestkast. Soms met zijn tweeën, maar één van de uilen zit ‘s nachts lange tijd in de kast. Het is nog niet zeker of het dezelfde uilen zijn als vorig jaar. Als een verliefd paar zitten ze met zijn tweeën naast elkaar. Waarschijnlijk wordt de gehele baltsperiode overgeslagen.

De nestkast is nog leeg, maar beide uilen zijn wel al aanwezig op de zolder van de kapschuur van It Fryske Gea in Earnewâld. Ze zitten veel naast elkaar te slapen met altijd de ogen op een kier om alles in de gaten te houden. Het is dan ook nog even spannend of ze er dit jaar weer gaan broeden.

Wanneer de jongen 6 weken oud zijn kan het geslacht al worden vastgesteld. Dat gebeurt aan de hand van de veren (handpennen). Alleen de eerste bandjes (aan het uiteinde van de veer) van de buitenste handpennen kunnen worden gebruikt voor de geslachtsbepaling (pen 8 en 10). Tijdens het ringen van de jongen of bij de nestcontroles is dat meetbaar, maar als de jongen de vleugels spreiden is het met een beetje geluk ook waarneembaar.

Het oudste jong is nu 6 weken oud. De jongen zijn erg levendig en verzorgen elkaars verenkleed, vooral op die plaatsen waar ze zelf niet bij kunnen komen. Ze maken o.a. de kopveren van elkaar schoon. De oudste is druk bezig met het verkennen van de omgeving door met de kop in alle richtingen te draaien. Hij kan zelfs zijn kop helemaal omdraaien, zodat de snavel naar boven wijst.

De maag van de kerkuil bestaat uit twee delen: de kliermaag en de spiermaag. In de kliermaag wordt het voedsel verteerd en in de spiermaag die erboven ligt, komen de onverteerbare delen terecht. Hier wordt alles samengeperst tot een braakbal, die uitgeperst wordt.

Dankzij het aanbrengen van een plankje door Freerk Jelsma zitten de jongen weer op hun oude plek. Ze waren verhuisd naar de andere kant in de nestkast, onder het invlieg gat. Daar is het misschien iets koeler en de prooien komen daar ook binnen, zodat de grootste jongen er als eerste eerste bij zijn.

De meeste muizen, die door de kerkuil worden gevangen zijn ‘s nachts en in de schemering (extra) actief. Van de woelmuizen heeft de veldmuis ongeveer tien perioden van activiteit per etmaal. Tijdens die activiteitsperioden komen veldmuizen bijna allemaal tegelijk tevoorschijn om te eten. Dan staat de tafel gedekt voor de kerkuil.

Het laatste jong is uit het ei gekropen. Het mannetje is erg actief en voert meer prooien aan dan nodig zijn. Het voeren van een uilskuiken gebeurt op een heel bijzondere manier. Gedurende de eerste levensdagen worden de prooien onthoofd. De kop en andere harde delen van de muis verdwijnen in de maag van  het wijfje. De zachte delen, zoals de darm en kleine stukjes vlees worden aan het jong gevoerd.

Na 30 dagen is het eerste jong uit het ei gekropen. Een aantal uren voor het uitkomen van het ei produceerde het jong reeds piepende geluiden. Het vrouwtje reageerde daarop door een “klokkend” geluid te laten horen. Dat is het eerste contact tussen het vrouwtje en het jong.

De gewichten van de verschillende muizensoorten verschillen sterk: van 6 gram (dwergmuis) tot 80 gram (kleine woelrat).
Gedurende het broedseizoen heeft het vrouwtje 70 tot 80 gram voedsel nodig. Afhankelijk van de prooigrootte komt dat overeen met 4 tot 8 muizen per etmaal.

Na het leggen van het eerste ei begint het wijfje direct te broeden. Twee tot vijf keer per uur keert ze de eieren met de onderkant van de snavel. Het regelmatig keren van de eieren is van groot belang voor de ontwikkeling van de kiem (goede warmteverdeling), voor de vochthuishouding en het goed uitgroeien van de vliezen.

Het vijfde ei is gelegd in de nacht van dinsdag 24 april. Voorzichtig wordt het bij de andere vier geschoven. Ze krijgt steeds meer moeite om het hele legsel met haar lichaam toe te dekken.

Vier eieren heeft de kerkuil in Earnewâld inmiddels. Zaterdag 21 april kwam het vierde ei te voorschijn. Prachtig om te zien om ze de eieren rangschikt om weer goed te gaan zitten en te kunnen broeden.

De kerkuil heeft vandaag haar 3e ei gelegd. Je ziet op de webcambeelden dat het vrouwtje ook al volop aan het broeden is. We zijn benieuwd hoeveel eieren er nog volgen.

Het is zover! De kerkuil in de nestkast bij ons bedrijfsgebouw in Earnewâld heeft haar tweede ei gelegd. En dit was toch wel een hele bevalling, ze is er letterlijk moe van 😉

Zondag 15 april werd ik door meerdere “kijkers” enthousiast op de hoogte gebracht, dat het eerste ei was gelegd. Toen ik ging kijken bracht ze net een muis naar de hoek van de nestkast: de voorraad. Daarna ging ze terug naar het “nest” en ging voorzichtig op het ei zitten. De komende tijd wordt er een soort wal rond het nest gemaakt van braakbal materiaal. Ze pluist de braakballen uit elkaar en legt dat rondom de broedplaats.

De eerste paringen hebben plaatsgevonden! Meestal gebeurt dat ‘s nachts en altijd op de nestplaats. Een positieve ontwikkeling. De paringen duren 50 tot 60 seconden. Elke nacht nacht vinden er nu paringen plaats (5 tot 6 paringen). In de eerste plaats dienen ze voor de bevruchting van de eieren, maar daarnaast ook om de band […]

De hele hofmakerij (baltsperiode), die soms weken kan duren, hebben we gemist. De uilen kunnen dan erg agressief naar elkaar zijn waarbij het vrouwtje in het begin dominant is. Het mannetje moet dan zijn best doen om haar te veroveren. Maar het is ook mogelijk dat die periode wordt overgeslagen zoals dat vaak bij een “vast paar” het geval is. In ieder geval is het huwelijk tussen het paar in Earnewâld gesloten en volgen we dit nu op de voet…

Benieuwd hoe het er aan toe gaat in een nestkast voor kerkuilen? Dit filmpje laat zien dat het mannetje binnenkomt met een prooi voor vrouw kerkuil. Hij geeft haar de prooi, paart en vertrekt. Zo snel als we dit intikken, zo kort duurt dit tafereel ook. Zodra de daad is geweest vertrekt meneer kerkuil weer. Kort en krachtig, zullen we maar zeggen…

Tijdens de koude nachten van de afgelopen weken staat de kerkuil vaak op één poot. Het bijzondere is dat hij roerloos lange tijd onbeweeglijk kan blijven staan. Wij zouden het niet lang kunnen volhouden! De andere poot verdwijnt tussen de veren. Maar waarom doet de kerkuil dit?

Het is It Fryske Gea gelukt, samen met Freerk Jelsma en Johan Bouwhuis, een nieuwe webcam van hoge kwaliteit te installeren in de kapschuur van het bedrijfsgebouw in Earnewâld. De beelden zijn haarscherp en geven een goed overzicht van een groot deel van de kast.