Ontdek
Op enkele tientallen meters van het klotsende IJsselmeerwater ligt de Joodse begraafplaats ‘Teakesyl’. Aan de voet van de oude zeedijk herinneren tientallen oude zerken aan de tijd dat deze begraafplaats in gebruik was. Een gedenkplaat doet de bezoeker stilstaan bij de oorlogsperiode van 1940 tot 1945, toen drie Joodse bewoners van Lemmer op transport werden gesteld en in Auschwitz zijn omgebracht. Op verzoek van de Joodse gemeenschap van Lemmer beheert It Fryske Gea deze bijzondere plek. Het reguliere onderhoud gebeurt door de Stichting Joodse Begraafplaats Tacozijl in Lemmer.
Praktische info
Het Joadetsjerkhôf Teakesyl is toegankelijk. Bezoek de begraafplaats met respect voor de nabestaanden en de Joodse gemeenschap.
Parkeren kan het beste langs de weg.
Joodse begraafplaatsen zijn zeldzame plekken van rust. Kleine groene kamers waar de tijd zijn werk mag doen zonder al te veel verstoring. Wonderlijke plekjes natuur. Het is dan ook niet vreemd dat It Fryske Gea betrokken is bij het beheer van twee Joodse begraafplaatsen in Fryslân. Het past bij de opgave om de Friese cultuurhistorie te beschermen en te behouden. De Joodse begraafplaatsen bij Tacozijl en aan de rand van Noordwolde zijn stille getuigen van een veelbewogen verleden.
In 1802 kocht de Joodse gemeenschap van Lemmer grond aan bij Tacozijl voor een eigen begraafplaats aan de voet van de Zuiderzeedijk. De grond lag zo laag dat het water bij stormvloed veelvuldig de begraafplaats overspoelde. In 1876 schonk de burgemeester van Gaasterland een stuk grond grenzend aan de oude begraafplaats dat wat hoger lag. Op het laagst gelegen deel staan 21 grafzerken, op het hogere gedeelte nog eens acht.
In de oksel van de IJsselmeerdijk ligt de begraafplaats beschermd tegen de westenwind door zeewering en een singel met struiken en bomen. De oude zerken zijn groen uitgeslagen van de florerende korstmossen. In de bestrating tekent het patroon van de Davidster zich af. In het midden staat een monument ter nagedachtenis aan drie bewoners uit Lemmer die tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn omgekomen. Met daarop de tekst: ‘Gedenken leidt tot verlossing, vergeten tot ballingschap’.
Een groen hart voor het Friese landschap
Trots zijn wij op onze vrijwilligers! Zonder hen kunnen wij onze missie niet volbrengen: het beschermen, behouden en ontwikkelen van natuur en erfgoed. Draag jij het Friese landschap ook een groen hart toe?
Kees de Haan zit alweer jaren in het bestuur van de Stichting Joodse Begraafplaats Tacozijl. Een groep vrijwilligers van deze stichting is actief bij het onderhoud van de begraafplaats. ‘Als architect ben ik gevoelig voor dingen die zich in het landschap manifesteren. De begraafplaats is een verborgen parel die plots opduikt als je over de weg bij de zijl omhoog gaat. De besloten ligging in een weids landschap vormt een mooi contrast. Het is een monument en maakt deel uit van het Joodse verhaal. Je ziet aan de zerken dat het oud is.’ Hij omschrijft de begraafplaats, dat ook een Rijksmonumentale status heeft, als een plek die tegelijkertijd van iedereen en van niemand is.
