Ontdek de
De monumentale Van Helomasluis is in de 18e eeuw aangelegd ten tijde van de vervening van de weide en hooilanden langs de Lende. De sluis vormde destijds een belangrijke schakel in de afvoer van de gewonnen turf. In 1967 werd de sluis erkend als Rijksmonument en in 2016 werd het volledig opgeknapt. De sluis is vandaag de dag een bijzonder element in het landschap wat het verhaal van de verveningsgeschiedenis vertelt.
Praktische info
De Van Helomasluis vind je in het natuurgebied de Lendevallei. Je komt er via het Lindepad.
Parkeren kan het beste bij Van der Valk in Wolvega.
Het landschap van de Lendevallei is mede ontstaan door de vervening van oude weide- en hooilanden in de 18e en 19e eeuw. De turf werd uitgegraven en op lange stroken land geplaatst, de legakkers. Door het uitgraven van het veen ontstonden daartussen langgerekte plassen, de petgaten. De rivier de Lende was de waterverbinding voor de afvoer van de uitgegraven turf. Destijds stroomde de rivier af op de Zuiderzee. Door de getijden ging het peil van de Lende op en neer. Dit was ongunstig voor de winning van de turf, daarom werden kleinschalige veenpolders aangelegd.
Via een afsluitbaar vaartje konden de schepen via de Van Helomasluis de turf vervoeren. De ondiepe schepen die er doorheen voeren waren zogenaamde bokken, een platte praam van ruim twaalf meter lang en twee en een halve meter breed. In totaal konden er 16.000 turven op geladen worden. Vanaf deze bokken werd de turf overgeladen op grotere turfschepen die de brandstof naar de stedelijke gebieden vervoerde.
De laatste eigenaar van Huize Voormeer om Heerenveen, ir. Jan Scato van Heloma, verkocht in 1940 de Van Helomapolder aan It Fryske Gea. Opmerkelijk genoeg bleef het sluisje buiten de verkoop. Pas jaren later besloot hij ook het sluisje uit handen te geven. In 1954 droeg hij het over aan It Fryske Gea. De gevoelswaarde van het sluisje was voor de heer Van Heloma niet in een koopsom uit te drukken. De enige voorwaarde die hij stelde was, dat It Fryske Gea een schenking van f. 50.- zou doen aan de Oudheidkamer “Weststellingwerf” in Wolvega.
Eropuit
