Kranen, containers en bouwhekken… Op de Mokkebank aan de IJsselmeerkust wordt hard gewerkt om het gebied aantrekkelijker te maken voor vogels en vissen. It Fryske Gea wil er een ideaal broed- en paaigebied maken. Excursieleider Simon Haringsma legt uit hoe.
“Weet je waarom dit gebied de Mokkebank heet?” Simon kruipt direct in zijn rol als excursieleider als hij de bouwput onder aan de zeedijk tussen Laaxum en Bakhuizen oploopt. “Deze zandplaat kwam droog te liggen na de afsluiting van de Zuiderzee. Al snel streek er een kolonie meeuwen neer. Aan die ‘mokken’ dankt de Mokkebank haar naam.” Een excursie met rasverteller Simon staat garant voor een interessante tocht. “Uiteindelijk hoop ik mensen te activeren om zelf om zich heen te kijken en na te denken. Als je je verwonderend en nieuwsgierig opstelt, komen de vragen en antwoorden vaak vanzelf.”
Precies op die manier werkt Simon zelf ook als excursieleider. In 2002 begon hij als Gea-vrijwilliger en behoorde daarmee tot de eerste lichting excursieleiders. Eerder deden medewerkers van It Fryske Gea dat zelf, maar in 2002 werd besloten dat dat niet langer kon. “Ik werkte in die tijd in de IT en had het goed naar mijn zin, maar het was wel een kantoorbaan, ik miste de natuur. Als klein jongetje uit Friens struinde ik altijd door het land. Om op school in Irnsum te komen liep ik een half uur door de weilanden. Ik denk dat daar mijn liefde voor de natuur begon: onderweg zag ik van alles. Ik ben ook een weetjespersoon, vind het leuk om te weten hoe ingenieus de natuur in elkaar steekt en ben geïnteresseerd in cultuurlandschappen. Daarom is het ook zo mooi dat ik nu betrokken ben bij het Mokkebank-project.”
Vogelrijk was het al, maar de bedoeling is dat de Mokkebank straks nog vogelrijker wordt. En visrijker. Daarvoor werkt It Fryske Gea met partners als Vogelbescherming Nederland aan de aanleg van een nieuw moerasgebied. De graafmachines hebben hun werk voor een groot deel al gedaan, wijst Simon: “Door die grote slenken is het hier veel natter. Twee molens zorgen straks voor een hoger waterpeil in de winter en het voorjaar en creëren zo een lokstroom voor vissen. In de zomer verdampt het water en is het juist weer droger. Handig voor die vissen, want die paaien in ondiep water op waterplanten. Jonge vissen hebben hier dus straks hopelijk een plek om veilig op te groeien en daarna verder te trekken naar het IJsselmeer.” Verbetering van de visstand is logischerwijs ook gunstig voor visetende vogels zoals visdieven, blauwe sterns, en zeearenden.
De aanleg van moerasgebied is niet alleen goed voor natuurvariatie, maar ook voor de veiligheid. Het project is dan ook onderdeel van het programma Versterken Friese IJsselmeerkust. Op verschillende plekken langs de IJsselmeerkust worden maatregelen getroffen om de kust te versterken en te verduurzamen. Evenzo in de Makkumer Noardwaard. Ook daar weet Simon alles van, omdat hij daar in 2002 begon als excursieleider, later kwam de eendenkooi van Piaam erbij en nu dus de Mokkebank.
Hier op de Mokkebank zijn de excursies vooral bedoeld om mensen te informeren. Wat gebeurt hier en waarom? Als alles komende herfst klaar is, is er een extra wandelpad en ook vogelkijkhut De Mok zal worden verplaatst zodat bezoekers het gebied nog beter kunnen beleven.
Met die beleving zit het bij Simon wel goed. Aangekomen bij de rand van het IJsselmeerwater wijst hij op kussentjes in het zand, ofwel ottersporen. Even later snijdt hij enthousiast een stuk riet af. “Kijk, een sigaargal: in het binnenste van deze stengel zit het larfje van de sigaargalvlieg.” En inderdaad, als hij het harde stukje opensnijdt, verschijnt een ivoorwitte larve. “Dit rupsje stond op het punt om zich te ontpoppen tot vlieg. Dat gaat nu niet meer gebeuren, maar het was te mooi om niet te laten zien. Ik zet de steel nu in het zand, als sateetje voor een vogeltje. Zo werkt het tenslotte in de natuur: eten en gegeten worden…”
Aan het eind komen we aan bij wat Simon ‘misschien wel het spectaculairste’ onderdeel van de excursie noemt: de vistrap. De doorgang is al gegraven en ook de tredes zijn zichtbaar. “Dit bouwwerk moet vissen zoals snoekbaars of ruisvoorn helpen om vanuit het IJsselmeer het paaigebied in te komen.”
Simon is er zeker van dat de Mokkebank er over een paar jaar heel anders uitziet. “Door de overgang van zandplaat naar moerasland zal er meer waterriet ontstaan. Nu staat er veel landriet, niet heel aantrekkelijk voor dieren omdat het gemaaid moet worden en verbost. In waterriet kunnen rietvogels broeden en snoeken en karpers paaien. Zulk riet blijft sterk en gezond als het waterpeil op en neer gaat en dat brengt ons weer bij het begin van mijn verhaal… Om die ontwikkeling van dichtbij te volgen en mee te maken is toch geweldig?”
Help kuikens overleven
Weidevogels zoals de kievit, tureluur, scholekster en grutto hebben het moeilijk in Nederland. Ze brengen te weinig jongen groot om de populatie in stand te houden. Met jouw hulp kunnen we meer weidevogelgrond veiligstellen en inrichten, waterpompen aanschaffen en broedgebieden beschermen. Geef de kuikens een kans op een toekomst!
