Met zijn zwart-wit getekende verenpak en lange blauwgrijze poten is de kluut een opvallende verschijning in de Waddengebieden. Zijn kenmerkende omhoog gebogen snavel maakt hem gemakkelijk te herkennen, vooral wanneer hij zijn prooi op elegante wijze vangt met maaiende bewegingen door het water.
Kluten gedijen het beste in zoute milieus, zoals slikgebieden met eilandjes van kale grond, schelpen en kort gras, vaak gedeeld met andere kustvogels zoals plevieren en sterns. Ze zijn echter ook te vinden in zoete gebieden, dit zijn dan vrijwel altijd kleigebieden die voorheen zout waren. Hun dieet bestaat voornamelijk uit dierlijk voedsel dat ze uit het slik pikken met hun opgewipte snavel, met een voorkeur voor zeeduizendpoten, slijkgarnaaltjes en diverse insectenlarven.
Bij It Fryske Gea voelen ze zich thuis in Noard-Fryslân Bûtendyks. Hier vinden we een groot deel van de Nederlandse populatie terug. Maar ook gebieden als Eanjumerkolken, de Bjirmen, Warkumerbútenwaard en Bocht fan Molkwar zijn geliefd.
“In de nazomer verandert het wad langs de Westhoek en Noard-Fryslân Bûtendyks in een zwart-wit schouwspel van kluten en bergeenden. Deze massale aanwezigheid doet denken aan scènes uit Afrikaanse natuurfilms en is goed te observeren vanaf Zwarte Haan.”
De kluut is een kolonievogel die opvallende baltsrituelen vertoont. Tijdens het broedseizoen nestelt hij in kuilen op de grond, soms omzoomd met een nestrand, op plaatsen zoals slikken en kale weilanden. Ze zijn gevoelig voor overstromingen en grondpredatoren zoals vossen, waardoor ze de voorkeur geven aan veilige eilanden om hun nesten te bouwen. Een broedsel bestaat meestal uit 3 tot 4 eieren, die na een broedduur van 23 tot 25 dagen uitkomen. De jongen zijn nestvlieders en worden na 35 tot 42 dagen vliegvlug.
Jouw hulp maakt het verschil
It Fryske Gea zet zich dagelijks in om het Friese landschap te beschermen en te behouden. Van bedreigde diersoorten tot zeldzame plantensoorten. Door natuurgebieden te beheren en te ontwikkelen, zorgen wij ervoor dat de biodiversiteit blijft groeien. Maar dat kunnen wij niet zonder jouw steun!
In It Fryske Gea
Als je geluk hebt, kun je de kluut in verschillende natuurgebieden van It Fryske Gea zien.
Kuikentjes van de kluut zijn vanaf het moment van uitkomen zelfstandig in het zoeken naar voedsel. Ze jagen op kleine insecten langs slikkige waterkanten, maar omdat ze nog zo klein zijn kunnen ze zichzelf niet zo goed warmhouden. Je ziet ze dan vaak onder de beschermende vleugels van hun ouders schuilen om warm te blijven. Het aanzicht van een volwassen kluut met vier paar extra pootjes die onder de vleugels uitsteken is echt prachtig om te zien.
In het najaar trekken kluten die in Nederland broeden naar Zuid-Europa en West-Afrika, maar steeds vaker blijven ze ook in Nederland overwinteren, vooral in de Delta en het Waddengebied. Tijdens de trekperiode zijn ze sterk gebonden aan de kust, maar soms worden ze ook langs rivieren en meren in het binnenland gespot. Vanaf februari of maart keren ze terug naar hun broedgebieden, afhankelijk van de winterse omstandigheden.
Met zijn opvallende roep “kluut-kluut” en zijn vermogen om zich snel aan te passen aan veranderende omstandigheden, is de kluut een iconische vogel van de Nederlandse kustgebieden en een ware meester van het slik. Maar helaas neemt het aantal kluten de laatste jaren af. Om ze te beschermen neemt It Fryske Gea maatregelen zoals de aanleg van broedeilanden om hun broedsuccessen te vergroten.
