Huiszwaluw (blog Henk de Vries)
Eind april/ begin mei arriveren de ultieme luchtacrobaten in ons land, de zwaluwen! Eén ervan is de huiszwaluw, het zwartblauwe vogeltje met zijn witte stuit, die vrolijk pruttelende geluidjes maakt. In de nazomer vliegen deze kleine vogeltjes weer naar hun overwinteringsgebied in Afrika, de insecten achterna. Een tocht van duizenden kilometers, die ze jaarlijks twee keer afleggen: heen en terug. Gebieden als de Sahara moeten in één keer worden overgestoken, wat een gevaarlijk reis is voor kleine zwaluwen. Het kan onderweg namelijk aardig spoken. Reden genoeg om ze bij je thuis een veilige basis te bieden. In deze blog meer over de huiszwaluw, inclusief handige tips!
Een slimme huizen-nestbouwer
De huiszwaluw heeft een erg toepasselijke naam, want hij bouwt zijn nest tegen de gevels van huizen, vlak onder de dakgoot. Daarnaast broeden huiszwaluwen ook wel onder bruggen. Van oorsprong was dit behendige vogeltje gebonden aan rotsen, maar hij heeft zich helemaal aan onze omgeving aangepast. Het nest van een huiszwaluw wordt gebouwd van aarde en klei, maar net wat voorhanden is, vermengd met zwaluwspeeksel. Zo wordt snavel voor snavel een halve bol tegen de muur gemetseld, met maar een kleine opening. Voor één nest zijn tot wel duizend bolletjes nodig, een behoorlijke klus dus.
Samenwerken voor het familieleven
Het mannetje begint vaak met de nestbouw, en als de vrouw het goedkeurt, bouwen ze samen verder. Het nestje wordt van binnen bekleed met strootjes en vaak witte veertjes. Is het kraambed klaar, dan worden er vaak in een paar dagen vier hagelwitte eitjes gelegd. Beide ouders broeden om en om op deze eitjes. Echt teamwork! Na twee weken kruipen de kleine kale jongen uit het ei, waarna het harde werk pas echt begint! De huiszwaluwkuikentjes hebben heel veel insecten nodig om te groeien en de ouders zorgen voor de aanvoer hiervan. Hoe groter ze worden, hoe meer honger ze krijgen. De grote jongen verdringen zich dan om het beste plekje in de nauwe nestopening te krijgen. In seizoenen met goed weer en veel insecten kunnen twee nestjes achter elkaar worden uitgebroed. De jongen van het eerste nest helpen dan vaak mee en slapen ‘s nachts ook nog thuis. Het is dus een gezellige boel in die kleine nestkom.
Wie niet groot is moet slim zijn
Huiszwaluwen broeden het liefst met elkaar in een grote kolonie. Dat oogt heel gezellig, maar is vooral handig om vijanden te verjagen. In je eentje begin je als zwaluw niks tegenover een sperwer of een boomvalk. Met elkaar kan je zo’n rover wel aan. Het is erg de moeite waard om eens de tijd te nemen om het wel en wee in zo’n kolonie te bekijken. Er gebeurt namelijk ontzettend veel. En de zwaluwen blijven niet alleen braaf in hun eigen kommetje, soms wordt er ook een bezoekje gebracht aan de buurvrouw, of als de buren niet thuis zijn wordt er wat nestmateriaal geleend.
Geen stront, maar een plankje onder de kont
Niet alle mensen vinden het fijn om nesten van huiszwaluwen tegen de gevel te hebben. Het vrolijke gekwetter is niet het probleem, de uitwerpselen vaak wel. Huiszwaluwen zijn erg netjes op hun eigen huisje, en poepen dus vlak over de rand. Dat leidt tot stront op de grond. Of auto, fiets en alles wat er onder het nestje staat. Gelukkig is daar een hele simpele oplossing voor: een plankje tegen de muur onder het nest.
” Skytsje skjin binne se, krekt as de minsk! Gelokkich kinne beide prima yn/ oan ien hûs libje mei de oplossing fan in stikje hout. Sa as op de foto te besjen is. “
Door droogte is het aanmodderen
Het is voor huiszwaluwen niet altijd gemakkelijk om een nestje te bouwen. Vaak worden oude nesten weer gebruikt en opgeknapt, maar soms zijn ze in de winter ingestort of van de muur gevallen. Dan moeten ze op zoek naar modder. In droge jaren kan dit voor problemen zorgen, omdat de aarde dan niet vochtig genoeg is om er stevige specie van te maken. Mensenhulp kan het verschil maken. Eén manier is bijvoorbeeld om een klei- of leemplaatsje te maken die je vochtig houdt, maar langs de sloot een stukje grond kaal maken werkt ook! Daarnaast kan een kunstnestje worden gekocht voor aan de muur. Huiszwaluwen maken hiervan meestal dankbaar gebruik. In onderstaande video zie je hoe zwaluwen langs de waterkant modder voor hun nestje vinden!
De tips nog even op een rij
- kijk of er zwaluwen in de buurt van je huis zijn (die wellicht een nestplek zoeken)
- huiszwaluwen hebben een voorkeur voor witte/ lichte dakoversteken
- bevestig een plankje tegen de muur om geen overlast van zwaluwpoep te hebben
- leg een vochtig modderplaatsje aan/ afplaggen van begroeiing langs waterlijn
- koop kunstnestjes voor aan de muur
Een kleine moeite, maar voor de zwaluwen én jezelf een groot plezier!
Henk de Vries
(directeur It Fryske Gea)
