It Fryske Gea stelt voorkeursvariant vast voor toekomst It Kathûs
Op basis van een zorgvuldige beoordeling heeft It Fryske Gea scenario 2 aangewezen als voorkeursvariant voor de herbestemming van de monumentale boerderij It Kathûs in Nes, bij Akkrum. Deze variant biedt uiteindelijk de meeste kansen om het erfgoed te behouden én het weidevogelgebied te beschermen, terwijl het aansluit bij de missie van It Fryske Gea en brede maatschappelijke waarde toevoegt. Chris Bakker, adjunct-directeur van It Fryske Gea: “Met deze voorkeursvariant kiezen we voor een plan dat recht doet aan de plek én aan onze missie: het verbinden van landschap, erfgoed en gemeenschap.” De komende periode wordt het plan verder uitgewerkt. Een definitief besluit volgt naar verwachting in 2026, na toetsing op uitvoerbaarheid, vergunningen en fondsenwerving.
Zorgvuldige afweging
In 2022 werd It Fryske Gea eigenaar van It Kathûs, als onderdeel van de aankoop van 42 hectare weidevogelland. Daarna startte een breed participatief traject om een passende herbestemming te vinden. Drie plannen zijn getoetst aan criteria zoals erfgoedbehoud, natuurwaarden, mienskipsdraagvlak en haalbaarheid. Scenario 2 kwam hierin het beste naar voren. Projectleider Jan-Willem Rodenburg benadrukt: “We hebben dit traject met grote zorgvuldigheid doorlopen. Het gekozen scenario sluit het beste aan op onze criteria én op de bijzondere waarden van het gebied.”
De complete ondernemingsplannen zijn eerder ook samen met experts van Arcadia beoordeeld. Vervolgens zijn met enkele indieners verdiepende gesprekken gevoerd, waarna de plannen zijn doorontwikkeld en getoetst op (financiële) haalbaarheid. Dat is een intensief en zorgvuldig proces geweest.
Scenario 2: Centrum voor mens, natuur en transitie
Het plan is ontwikkeld door Christophe Meijer en Natasja van den Bos van Pean. It Kathûs wordt gefaseerd ontwikkeld tot een plek voor ontmoeting en verdieping, met ruimte voor logies, educatie, bijeenkomsten en streekproducten. Initiatiefnemer Christophe Meijer: “We zitten midden in een tijd die om transitie vraagt. Het Friese veenweidelandschap zakt en stoot zeer veel CO₂ uit. De grutto en andere weidevogels lijken te verdwijnen uit het landschap. Tegelijk zoeken boeren, overheden, kennisinstellingen én gewone mensen naar nieuwe manieren om om te gaan met landschap, voedsel en hun eigen welzijn. Precies dáárom krijgt een oeroud, onaangetast stuk grond in de Soarremoarsterpolder met daarop de monumentale boerderij It Kathûs nu een nieuwe functie. Een ruimte voor mens natuur en transitie.
Begin van een nieuwe fase
De keuze voor scenario 2 is een belangrijke stap, en luidt het begin in van een nieuwe fase. De eerste stap is het gebruik van het voorhuis voor logies en een deel voor eenvoudige bijeenkomsten. Vervolgstappen hangen af van vergunningen, financiering en draagvlak. It Fryske Gea blijft eigenaar van erf en casco. De exploitatie is in handen van de initiatiefnemer, die investeert in de verdere ontwikkeling. Het komende jaar werkt It Fryske Gea aan de voorbereiding en financiering van de restauratie. Intussen wordt samen met de initiatiefnemer het toekomstige gebruiksplan verder uitgewerkt. Zodra de volgende mijlpaal is bereikt, kan de restauratie van start gaan.
