Met Fokko Bosker op zoek naar de groene specht

Tekst: Fokko Bosker / Foto’s: Dico de Klein en Hans Pietersma

Sinds Winnie de Poeh is ‘waaibomenweer’ een bekend begrip in ons huishouden. Dat is weer waarbij er bijvoorbeeld schuimkoppen op de Tsjûkemar staan, fietsers amper vooruit komen tegen de wind in en bedrijfsvlaggen kapot waaien aan hun mast. En je bijkans uit je jas geblazen wordt als je de buitenlucht in stapt. Zulk weer dus.

Het Rysterbosk is dan op z’n spannendst. De bomen zwaaien en zwiepen, takken kraken, stammen kreunen. Het bos voert een druk gesprek en daartussendoor kwinkeleren mezen, vinken en merels. Als de zon even doorbreekt en de wind luwt, is het net alsof er een knop is om-gedraaid. Opeens nemen de vogels het heft in handen en voeren zij het hoogste woord, een prelude op het voorjaar.

Storm en regen zijn overigens niet de beste ingrediënten voor de opdracht die It Fryske Gea mij dit keer heeft meegegeven voor een speurtocht in een van haar ruim zestig natuurgebieden. Ik ben op zoek naar de groene specht, een nogal vreemde eend in de bijt van de spechtenfamilie. Anders dan andere spechten verzamelt de ‘Picus viridis’ het voedsel op de grond, want deze telg heeft een voorliefde voor mieren en die vindt hij niet in de bomen. Ook roffelt hij geen drumsolo’s op de basten, zijn geklop is eerder een hele zwakke kopie van de bonte specht. Alsof er een geluiddemper op zijn snavel is gemonteerd. Wat wel indruk maakt is zijn spottende lach, die vrolijke roep is heel kenmerkend, zegt medewerker Tjerk Kunst van It Fryske Gea.

“ Als je die een keer hebt gehoord, weet je het voor altijd. Die vergeet je niet. ”

Broer grote bonte specht laat zich onderweg tijdens mijn tocht door het bos herhaaldelijk horen, maar ja, die drummer speelt nu eens niet de hoofdrol in een verhaal. Het gaat mij om zijn kleurrijke familielid.

De herhalende, ritmische en wat sarcastisch aandoende lach van tekenfilm-figuur ‘Woody Woodpecker’ lijkt geënt op de lachende spechten, terwijl zijn uiterlijk en hakvermogen weer op andere spechten is gebaseerd. Voor vogelaars was het daarom altijd lastig Woody goed te classificeren. Bedenker Walter Lantz verdedigde zich met een verwijzing naar zijn artistieke vrijheid. Hij kwam op het idee nadat hij tijdens zijn huwelijksreis was gestoord door een lawaaiige specht die midden in de nacht fanatiek op het dak begon te hameren. Nadat het ook nog eens ging regenen, bleek het huis inmiddels zo lek als een vergiet. Lantz wilde de vogel afschieten, maar zijn vrouw adviseerde de specht als figuur in een tekenfilm te gebruiken.

Bij windkracht zes met uitschieters naar boven en fikse regen houdt de groene specht zich het liefst schuil in zijn hol in een oude loofboom. Ik kan hem geen ongelijk geven. Koolmezen en vinken zie ik genoeg, die verzamelen zich in de luwte van de bomen en gedragen zich als hangjongeren op een plein.Ze zoeken elkaar op, fladderen om elkaar heen en fluiten elkaar toe. Een paar wandelaars struinen door het bos, er is een enorme keuze aan kronkelende paden en rechte lanen die als een raster door het bos lopen in een rechte lijn vanaf Rijs tot aan de kust. Dat maakt dit rechthoekige bos ingeklemd tussen weilanden en Zuiderzeedijk zo’n mooi wandelterrein. Je kunt naar hartenlust ronddwalen, zonder al te erg te verdwalen.

It Fryske Gea is bezig om oude, zieke en dode bomen, vooral beuken en eiken in de statige lanen te vervangen. De Enkhuizerlaan met een totale lengte van ruim een kilometer is al grotendeels vernieuwd, een klus die in 2015 met de aanplant van jonge beuken is begonnen. In 2017 zijn verderop in de laan zomer-eiken geplant en in de afgelopen winter volgde het laatste stuk. Een paar oude bomen zijn blijven staan met het oog op de holen voor de grote bonte specht, vleermuizen en wie weet een inkwartierende groene specht. De getopte en van dode takken ontdane stammen fungeren als kraamkamer voor de nieuwe natuur. De Enkhuizerlaan kan naar verwachting weer 150 jaar mee, want zo oud waren de bomen die zijn vervangen inmiddels. De mix van boomsoorten komt de biodiversiteit in het bos ten goede.

Lees het hele artikel op www.friesland-post.nl >>