Johan maakte van biologie, ecologie (blog Henk de Vries)
Onlangs nam Johan de Jong na 36 jaar afscheid van zijn wekelijkse natuurrubriek Op en Út bij Omrop Fryslân. De Omrop wijdde daar een speciale uitzending aan. Ik mocht daar bij zijn als gast, en dat was heel bijzonder. Johan was namelijk mijn biologieleraar op Het Drachtster Lyceum. Hij onderwees daar natuurlijk in de biologie, maar deed dat op zo’n aansprekende manier, dat hij de populairste leraar op school was. Niet omdat het in de klas een vrijgevochten bende was. Integendeel!
Boeiende lessen
Johan had natuurlijk overwicht op een plezierige manier, waardoor het in de klas erg ordelijk verliep. De belangrijkste reden van zijn populariteit was dat hij geweldig leuk biologieles gaf. Natuurlijk moesten we de stof uit de boekjes beheersen. Maar hij greep veel kansen aan om met de hele klas naar buiten te gaan. Naar het vliegveldje, toen daar noch veel weidevogels broedden. Naar de wijken, om naar waterbeestjes te zoeken met schepnetten. Naar het Van Haarsmaparkje tegenover school om naar de balts van wilde eenden te kijken. Zijn lessen waren net zo boeiend als de natuurverhalen die hij elke week via de Omrop aan Fryslân presenteerde. Hij was, realiseer ik mij, een leraar die van biologie, ecologie maakte.
‘Johan leerde ons onze omgeving begrijpen. En dat zouden er meer moeten doen. Het heeft mij in elk geval verder overtuigd dat ik biologie wilde studeren.’
Introductie bij It Fryske Gea
Tijdens mijn studie kwam ik weer in contact met Johan. Nu als hospitant om mijn onderwijsbevoegdheid te halen. Niet dat ik een geweldige drive had om leraar te worden, maar ik dacht dat het altijd handig zou zijn om die papieren te hebben. Ik heb ze nooit hoeven gebruiken. En dat komt eigenlijk omdat Johan, die toen in het bestuur van It Fryske Gea zat, mij introduceerde bij It Gea om te kijken of ik daar mijn afstudeeronderzoek kon doen. Dat kon, begeleid door Ultsje Hosper, toen nog de ecoloog van de vereniging. Zo kon ik mijn studie afronden, en ben ik in contact gekomen met It Fryske Gea. Weer speelde Johan daar een belangrijke rol in.
Kerkuilen
In zijn vrije tijd heeft Johan zijn hele leven gewerkt aan de bescherming van de kerkuil. Het is hem gelukt, door middel van onderzoek, door het opzetten van een netwerk van vrijwilligers en door het actief treffen van beschermende maatregelen, de aantallen kerkuilen te laten toenemen. Bij zijn onderzoek nam hij ook steevast jeugd mee, om ze enthousiast te krijgen voor het dier. Hij stond mee aan de wieg van de rolletjes op de hectometerpaaltjes langs snelwegen. Daardoor gaan de uilen er niet meer op zitten en worden ze nauwelijks meer door het verkeer gegrepen. En hij begeleidde natuurlijk de broedseizoenen van onze eigen kerkuilen bij It Fryske Gea.
Johan de Jong beam
Kortom: Johan is vanuit zichzelf een bevlogen natuurkenner en natuurbeschermer. Toen ik in de speciale uitzending bij hem was, kon ik alleen maar bewondering voelen. En denken aan die, misschien toevallige, momenten, die er voor hebben gezorgd dat ik ben wie ik ben, en doe wat ik doe. Zonder Johan was dat vast anders geweest. Ik ben hem dankbaar! Daarom is het ook zo mooi dat de Omrop een jaarlijkse verkiezing heeft gepresenteerd van het beste Friese natuurinitiatief. Dat natuuridee wordt beloond met de Johan de Jongprijs, in de vorm van een boom. De eerste is natuurlijk voor hemzelf!
Henk de Vries
(directeur It Fryske Gea)
