Elk voorjaar fladderen er oranjetipjes (oranjetipkes) door vele tuinen en natuurgebieden. Prachtige kleine vlindertjes, die je alleen in april en mei ziet. Ze markeren het voorjaar én hoe toepasselijk, Koningsdag!
Dat geldt zeker voor de mannetjesvlinder. Zijn vleugelpunten zijn namelijk fel oranje en goed zichtbaar als hij onvermoeibaar rondvliegt… druk op zoek naar nectar en vrouwtjes. De vrouwtjes hebben deze koninklijke touch niet, maar zijn uitgerust met wit met zwarte accenten. Als oranjetipjes gaan zitten, en bij rustige benadering blijven zitten, zie je dat de vleugelonderkant heel mooi getekend is. Hierin zijn beide seksen gelijk. Het lijkt een gemarmerd geelgroen patroon.
Oranjetipjes zijn geen doorsnee vlinders. Ze zijn afhankelijk van bepaalde planten, namelijk de kruisbloemigen. Denk hierbij aan de pinksterbloem en look-zonder-look, maar ook de judaspenning en damastbloem. Volwassen vlinders drinken daar de nectar van en leggen er hun eitjes op. Deze planten hebben vier kroonblaadjes en rijpen na de bloei hun zaad in doosvormige vruchtlichamen. Die heten hauwtjes.
Jouw hulp maakt het verschil
It Fryske Gea zet zich dagelijks in om het Friese landschap te beschermen en te behouden. Van bedreigde diersoorten tot zeldzame plantensoorten. Door natuurgebieden te beheren en te ontwikkelen, zorgen wij ervoor dat de biodiversiteit blijft groeien. Maar dat kunnen wij niet zonder jouw steun!
In It Fryske Gea
Als je geluk hebt, kun je het oranjetipje in verschillende natuurgebieden van It Fryske Gea zien.
Minuscule oranje eitjes, zo begint het. Het oranjetipje legt ze meestal vlak onder de bloem van de plant. En na een paar dagen kruipt uit dat kleine eitje een ieniemienie rupsje, dat eerst ook oranje is. Later wordt hij groen met zwarte spikkels. Dat rupsje heeft maar één opdracht: hauwtjes eten en zo snel mogelijk groeien! En vanaf juni verandert de rups in een pop. Maar voordat de rups kan verpoppen, kruipt deze eerst over een aftand van meters naar een struik in de buurt. Aan deze struik hangt de pop, middels een soort riempje, aan een klein takje. Je kunt ze haast niet vinden, zo goed zijn ze gecamoufleerd.
Dat mag ook wel, wat oranjetipjes leven het grootste deel van het jaar als pop. Pas in het voorjaar zien wij ze rondfladderen, nadat ze sinds juni van het jaar er voor aan het twijgje hebben gehangen als pop. Tenminste als de omstandigheden goed zijn en ze van ei, naar rups tot pop kunnen groeien. Eitjes en rupsen vind je op bijvoorbeeld pinksterbloemen en de poppen op struiken.
Help deze vlinder zijn levenscyclus door te komen. Hoe? Door minder te tuinieren! Fijn toch? Maai de stukken waar waardplanten groeien minder vroeg (laat ook na de bloei de pinksterbloem-rijke delen staan). En ja, het gras groeit daar dan wel verder. Beginnen de groene vingers te jeuken? Doe het niet! Kortwiek alleen het gras dat je gebruikt, of maak paden door het langere gras. Eind juni volgen dan de stukken met pinksterbloemen wel.
Snoei ook struiken niet te vroeg in het jaar. Er kunnen poppen van het oranjetipje in zitten. Doe dat in april of mei, want dan zijn de vlinders ontpopt. En als je toch in het najaar moet snoeien, doe dan niet alles in één keer, maar verspreid het snoeiwerk over meerdere jaren. Hele simpele aanpassingen in het tuinwerk, met als dank hopelijk meer fleurige fladderaars in oranje gehuld.
