Kwelders zijn belangrijke gebieden voor broed- en wadvogels. Daarnaast leveren ze een waardevolle bijdrage aan de biodiversiteit, het afremmen van de golven en de opslag van CO₂. De Peazemerlannen is de kwelder in de Waddenzee bij Peazens-Moddergat. Dit bijzondere natuurgebied kent ook een rijke cultuurhistorie. De afgelopen jaren heeft It Fryske Gea binnen het programma Wij&Wadvogels het gebied optimaal ingericht voor broed- en wadvogels én aantrekkelijker gemaakt voor dorpsbewoners en bezoekers. Met de opening van de mini-expositie Kwelders Friese Waddenkust in Museum ’t Fiskershúske en de presentatie van de online belevingsroute Peazemerlannen werd het project vandaag officieel opgeleverd.

Henk de Vries, directeur It Fryske Gea: “Kwelders zijn bijzondere broed- en rustgebieden voor vogels. Tegelijkertijd willen we dat mensen de natuur, het landschap en de cultuurhistorie kunnen beleven. Dit project heeft die balans verbeterd: meer beleving bij het dorp, meer rust voor de vogels verder van het dorp”.

Rust voor de vogels aan de oostkant

Aan de oostkant is de kwelder afgesloten voor publiek, het broedeiland hersteld en het watersysteem verbeterd. Zo vinden broed- en wadvogels meer rust en voedsel. Het broedeiland en de betonnen sluisjes zijn vernieuwd. Hierdoor kan het waterpeil in de kwelder worden geregeld. Bij droogte kan er meer water in het gebied worden gebracht en bij hoogwater stroomt het zeewater makkelijker weg. Doordat het broedeiland weer door water is omringd, kunnen predatoren zoals de vos er moeilijker bij. Natuurliefhebbers kunnen op afstand vanaf de zeedijk van de vogels genieten.

Begrazing voor variatie

De kwelder is nu zo ingericht dat vee een deel van de kwelder kan begrazen. Het vee eet hoog opgaande grassen op, waardoor ruimte komt voor meer kwelderplanten, zoals zeeweegbree, zilte schijnspurrie en lamsoor. In deze lage vegetatie broeden ook meer kwelderbroedvogels.

Uitwaaien aan de westkant

Aan de westkant, bij het houten hoofd, konden dorpsbewoners en bezoekers alleen heen en weer over de strekdam of de oude, bitumen dijk wandelen. It Fryske Gea heeft aan het eind van de dijk een voetgangersbrug geplaatst waardoor een rondje door de kwelder terug naar het dorp kan worden gemaakt. De aanpassing van deze route is één van de uitkomsten van overleg  met omwonenden.

Verhalen komen tot leven

In de Peazemerlannen zitten veel verhalen verborgen. Over de visserij, het vee en de slikwerkers van vroeger tot de bijzondere vogel- en plantensoorten en wat er bij het beheer van de kwelder komt kijken. Deze verhalen zijn te lezen in een online belevingsroute. Daarbij vertellen mensen uit de omgeving en professionals in vijf podcasts wat zij op de kwelder beleven. Zij laten de bezoekers met heel andere ogen naar het gebied kijken. De belevingsroute is vanaf vandaag te bekijken én te beluisteren via www.itfryskegea.nl/beleefdePeazemerlannen.

Belang van de kwelder

It Fryske Gea is de trotse beheerder en eigenaar van de kwelder van de Peazemerlannen. Ook op andere plekken langs de Waddenzee beheert de vereniging kwelders die een belangrijke rol hebben in de opslag van broeikasgassen en de bescherming van het land tegen een rijzende zeespiegel. Het verhaal van de Friese kwelders wordt uitgelegd in een mini-expositie die t/m oktober 2025 in Museum ’t Fiskershúske in Moddergat is te zien.

Samenwerking en financiering

De werkzaamheden en de belevingsroute en de expositie zijn onderdeel van het programma Wij&Wadvogels. Daarnaast ontving It Fryske Gea een privéschenking en een bijdrage van het Cultuurfonds, de Hedwig Carolinastichting en Stichting Van Panhuys voor de realisatie van dit project. De expositie en belevingsroute is een samenwerking met Museum ’t Fiskershúske.

Wij&Wadvogels

Binnen Wij&Wadvogels werken zeven natuurorganisaties samen aan het herstel van gezonde vogelpopulaties in het Waddengebied: Het Groninger Landschap, It Fryske Gea, Landschap Noord-Holland, Natuurmonumenten, Staatsbosbeheer, Vogelbescherming Nederland en de Waddenvereniging. Wij&Wadvogels wordt financieel mogelijk gemaakt door het Waddenfonds, het Investeringskader Waddengebied, het ministerie van LVVN, de provincies Noord-Holland, Fryslân en Groningen, Beheerautoriteit Waddenzee en Rijkswaterstaat.