Berging bommenwerper ‘Lancaster R5682’ in Alde Feanen
Begin september 2017 is in Nationaal Park De Alde Feanen, de berging van een oud vliegtuigwrak uit de Tweede Wereldoorlog gestart. De Engelse Lancaster werd 75 jaar geleden door afweergeschut geraakt en daarna achtervolgd door een Duitse nachtjager. Al brandend boorde het vliegtuig zich vervolgens in het laagveenmoeras. De berging van de bommenwerper is noodzakelijk, omdat het terrein moet worden schoongemaakt. Het vliegtuig ligt namelijk deels in de oude vuilstortplaats van Leeuwarden en dit gebied is vervuild.
Uitvoering
De eerste periode van de bergingswerkzaamheden start met het plaatsen van een waterdicht schot rond de bewuste plek. Hier wordt het water weggepompt en de grond verwijderd. Vanwege de veiligheid is de Neare Saiter in die periode tijdelijk gestremd en wordt het vaarverkeer omgeleid. Een speciale afdeling van de Koninklijke Luchtmacht, het Logistiek Centrum Woensdrecht (LCW), heeft bij de berging de leiding.
Video over de berging van de Lancaster R5682
Samenwerkende partijen
De provincie Fryslân, gemeente Leeuwarden en It Fryske Gea werken samen aan de berging van het vliegtuig, de sanering en de herinrichting van de stortplaats ‘Ald Dwinger’. Hierbij is de gemeente Leeuwarden verantwoordelijk voor de berging van het vliegtuig en de provincie Fryslân opdrachtgever voor de sanering van het eiland. Het opgegraven vliegtuig krijgt uiteindelijk een plaats in het Bezoekerscentrum Nationaal Park De Alde Feanen. De Stichting Missing Airman Memorial Foundation bracht de geschiedenis van deze laatste vlucht en haar bemanningsleden in kaart.
De laatste vlucht van Lancaster R5682
In de nacht van vrijdag 4 op zaterdag 5 september 1942 stegen 251 vliegtuigen, waaronder 17 Lancasters, op van bases in Zuidwest-Engeland. Doelwit van het Bomber Command waren de Focke Wulf vliegtuigfabrieken in de Duitse stad Bremen. De geallieerden kwamen er niet zonder kleerscheuren vanaf: tijdens deze operatie gingen twaalf Britse bommenwerpers verloren. Lancaster R5682 –vertrekbasis was het Engelse vliegveld Syerston– werd boven de Friese Waddeneilanden door Duits afweergeschut op de korrel genomen. De Messerschmitt Bf 110, een Duitse nachtjager die Leeuwarden als basis had, deed het nog eens dunnetjes over.
Slachtoffers
De vlammen sloegen uit het Britse vliegtuig, en om 2.51 uur stortte het neer, voordat het Duitsland had bereikt en zijn bommenlast boven Bremen had kunnen uitwerpen. In de Alde Feanen (Oude Venen), tussen Warten en Eernewoude, zuidoostelijk van Leeuwarden, boorde het toestel zich in de drassige bodem. Het kwam gedeeltelijk op de vuilstortplaats van de Friese hoofdstad terecht en gedeeltelijk in een smalle waterloop, de Neare Saiter (Nauwe Saiter). Drie van de zeven bemanningsleden kwamen om. In Warten en in Eernewoude liggen de bemanningsleden begraven en de derde is nooit gevonden. De kans bestaat dat er dus nog stoffelijke resten in het vliegtuig zitten. De andere vier bemanningsleden werden gevangen genomen.
Bommenwerper mogelijk nog intact
Het Aircraft Recovery Team van aannemer Leemans Speciaalwerken bergt het vliegtuig. Onderzoek heeft uitgewezen dat het vliegtuig waarschijnlijk zo goed als compleet is en zes meter diep ligt. De contouren van het wrak diep onder het veen komen nagenoeg overeen met de oorspronkelijke afmetingen van het toestel. Tijdens de berging wordt ook geprobeerd de vermiste Canadese staartschutter, F. J. Cooper, terug te vinden. Als er nog stoffelijke resten worden gevonden, zullen ze worden geborgen, is afgesproken met de nabestaanden.
